Reja Kirish I. Bob. Basketbolchilarni tayyorlash jarayonini boshqarish

II.2.Jamoani boshqaish
Sport jamoasining musobaqa o‘yinlarida g‘alabaga erishishi nafaqat
uning tayyorgarlík darajasiga bog‘liqdir, baiki uni o‘yin davomida
trener toraonidan boshqarish mahorat bilan belgilanadi.
Musobaqa davomida o‘yinchilar va jamoa tinimsiz tayyorgarlík (mashg‘ulot) tufayli erishgan o‘z imkoniyatlarini g‘alabani qo‘lga kiriíishga bag‘ishlaydilar. Lekin boshqaruvsiz qoigan bunday imkoniyatlar, har bir o‘yinchi va bugun jamoaning o‘yin faoliyati har doim ham g‘alabaga olib kelavermaydi. Aksincha, musobaqa amaliyotida zaif tayyorgarlikka ega o'yinchilar va jamoa o‘yin faoliyati
mahorat bilan boshqarilganda “kuchli” jamoa ustidan g‘alabaga
erishish hollari kop uchraydi. Binobarin, musobaqalarda o‘yin.chiiar
va jamoa faoliyatini ustalik bilan boshqarish o‘yinni foydali natija bilan yakunlanishiga olib keladi. Odatda musobaqa davomida jamoa faoliyatini boshqarish ikki turga olib boriiadi.
- Strategik boshqarish;
- Taktik boshqarish (joriy).
Strategik boshqarish - o‘z jamoasi taktik rnodelini aniqlash,
o‘zgartirish!ar kiritish raqib jamoa o‘yin modeiini o‘yinchilarga
tanishtirish raqib jamoa o‘yin modeiini o‘yinchilarga tanishtirish va
ushbu modelga qarshi taktik variantlarni qo‘llash kabi jarayonlarni
o‘z ichiga oladi. Bunda, albatta, musobaqa o'tkazish joyi xususiyatlari
(maydondan tashqari bo‘shliq zo‘nalar kengligi, harorat atmosfera
bosimi, havo namligi va h) e’tiborga olinadi. Bundan tashqari rasmiy o‘yinlarni usobaqa Nizomida ko‘rsatilgan uchrashuv siküari o'rganiladí.
Masalan, 3-1-2-1 - ya’ni uch o‘yin kuni va bir kun dam olish yoki 4-1-3-1 -- ya’ni 4 kun o‘yin - 1 kun dam - 3 kun o‘yin - 1 kun dam (boshqaeha sikllar ham bo‘íishi mumkin) sikllariga asoslangan holda amashg‘ulot” va “dam olish” tartibini
qo’llash talab qilinadi. Darn olisii kunlari, aibatta, “profilaktik” mashg‘ufotlar o‘tkaziiadai, ish qobiliyatini tiklash vositalaridan unumli foydalanish choralari
qo‘ilaniladi.
Taktik boshqarish - rasmiy o‘yindan oldin raqib jamoasi o‘yin
modeli (so‘nggi vaqtdagi о "yin natijalari) o‘yinchiiarga eslatiladi,
qarshi qo‘!laniladigan taktik modellar (usullar, taktik kombinatsiyalar
xotirada mukammalashtiriiadi). O‘yindan oldin muhirn ko‘rsatmalar,
maslahatlar va tavsiyalar beriladi. О‘yin oldi “razminka” mazmuni,
mohiyati va yo‘nalishi belgilanadi, qo’laniladi hamda boshqariladi.
O‘yinda asosiy zahira tarkiblarini ishtirok etishi avvaldan tuzilgan
taktik reja asosida amalga oshiriladi. Raqib o‘yinchilaming kuchli
va zaif tomonlari hisobga olinadi hamda ushbu omillardan samarali
foydali choralari ko‘riladi. O‘yin davornida, tanaffuslar va ba’zi to‘xtalishlar vaqtida o‘yinchilarga muhim ko‘rsatmalar berib boriladi. Ko‘rsatmalar so‘z
yoki imo-ishoralar bilan berilishi mumkin. Tezkor boshqarish samaradorligini ta’minlashda uzatuvchi o‘yinchi, yetakchi (licier), jamoa sardori va trener o‘rtasidagi uzviy aloqa muhim ahamiyat kasb etadi. Joriy boshqarish nafaqat o‘yin
davomida balki butun musobaqa siklida “erta-yu kech” vaqtlarda amalga oshiriladi. Bunda jamoaning kun tartibi, ovqatlanishi, ertalabki
zaryadka, kechki uyqu, madaniy-maishiy tadbirlar boshqarish va
nazorat doirasiga kiritiladi.
Jamoani boshqarish va boshqamv natijalari (shu jumladan o‘yinlar
natijalari) muntazam tag‘ lil qilinadi va o‘yinchiIar ishtirokida barcha
kamchiliklar o‘rganiladi hamda ularni bartaraf etish choralari ko‘riladi.
Musobaqada jamoani boshqarish turlari va tartibi 23-andozada aks
ettirilgan.