5. Mustaqillik – me’yoriy-huquqiy asoslarining yaratilishi. Yangi Konstitutsiyaning qabul qilinishi va uning tarixiy ahamiyati. Davlat ramzlari
Konstitutsiya va saylovlar Yettinchi oʻzgartirish: 2019-yil 4-sentyabrda Konstitutsiyaning 2 ta moddasiga oʻzgartirishlar kiritildi. Shunga muvofiq, sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar, shuningdek, sud hukmi bilan ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan shaxslar saylanishi mumkin emas.
Sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan, shuningdek, ogʻir va oʻta ogʻir jinoyatlar sodir etganligi uchun sudning hukmi bilan ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan shaxslar saylovda ishtirok etmaydi. Boshqa har qanday hollarda fuqarolarning saylov huquqlarini toʻgʻridan-toʻgʻri yoki bilvosita cheklashga yoʻl qoʻyilmaydi.
Maʼlumki, oʻtgan uch-toʻrt yil davomida hayotimizning barcha sohalari qatori sud-huquq tizimida ham shiddatli islohotlar amalga oshirildi. Keyingi davrda Oʻzbekiston sud-huquq tizimiga xalqaro standartlarni joriy qilish orqali sudya va advokatlarning mustaqilligini taʼminlash Harakatlar strategiyasining asosiy vazifalaridan biri etib belgilangan.
Bu borada muayyan natijalarga erishilgani xalqaro ekspertlar tomonidan eʼtirof etilmoqda. BMT Inson huquqlari boʻyicha kengashining Sudyalar va advokatlar mustaqilligi masalalari boʻyicha maxsus maʼruzachisi Diyego Garsiya-Sayanning taʼkidlashicha, ana shu tub yangilanishlarning mohiyati, jumladan, sudyalarning mustaqil qaror qabul qilishiga xalal beradigan siyosiy taʼsirlarni kamaytirishga qaratilganida yaqqol namoyon boʻlmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Konstitutsiyamiz mustaqillik yillarida ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy-huquqiy hayotning barcha sohalarida izchil va bosqichma-bosqich, uzviy va tizimli ravishda amalga oshirilayotgan keng qamrovli demokratik islohotlarning mustahkam yuridik manbai hamda asosiy huquqiy kafolatidir.
Huquqiy davlatchilik sari intilgan har qanday demokratik jamiyatda Konstitutsiya ustuvor ahamiyat kasb etadi. Binobarin, Konstitutsiya insoniyatning ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solish va tashkil etish borasida kashf etgan eng muhim yutuqlaridan biridir.
Konstitutsiya oʻz-oʻzicha, yaʼni alohida, jamiyatdan ajralgan holda mavjud boʻlishi mumkin emas. Demakki, Konstitutsiyani qotib qolgan qoidalar yigʻindisi, deb boʻlmaydi.
Konstitutsiya dinamik, yaʼni doimiy harakatdagi, oʻsish va rivojlanish jarayonidagi hujjatdir. U hayot joʻshqinligi va oʻzgarishlarini oʻzida aks ettiradi. Shu maʼnoda, Harakatlar strategiyasi yangi Oʻzbekistonning yangi konstitutsiyaviy qiyofasiga asos boʻlib xizmat qildi va xizmat qilmoqda.