|
Binder1
Antivitaminler
Ha`ywanatlarda ha`m mikroorganizmlerde avitaminoz ha`m gipovitaminoz
vitaminge qarama-qarsı ta`sir etetug`ın zatlar arqalı kelip shıg`ıwı mu`mkin.
Bunday zatlardı
antivitaminler
dep ataydı. Olar ximiyalıq du`zilisine qaray tiyisli
vitaminlerge jaqın bolıp, bioximiyalıq sistemalarda vitaminlerdin` ornın iyelesede,
vitaminlerdin` ta`sirinin` bolıwına tosqınlaq etedi. Antivitaminlerdin` ta`siri,
bioximiyayalıq sistemalardan vitaminlerdi qısıp shıg`arıw, baylnatug`ın jerin
iyelep, vitaminlik funktsiyanı ju`zege shıg`armawdan ibarat. Bunday antagonizmge
n-aminobenzoat kislota menen piridin 3-sul`fokislota, tiamin menen piritiamin
arasındag`ı struktura qatnasları mısal boladı. Bundaylarg`a K vitamin menen
dikumarin, folat kislota menen aminopterin arasındag`ı qatnaslardı keltirip o`tiwge
boladı. Sonın` menen qatar glyukoaskorbat kislota askorbat kislotag`a strukturası
jaqın bolıp, og`an antivitaminlik ta`sir ko`rsetedi.
Zat almasıw protsessinde metabolizm reaktsiyaların tormozlawshı,
ingibirlewshi (ja`bir ko`rsetiwshi) bir qansha tiptegi ximiyalaq birikpeler boladı.
Olar organizmnin` o`zinde islenip shıg`ıladı. Olardı spetsifik ta`sirine qaray
antimetabolit, antigormon, antiferment,antidene dep ataydı. Tormozlaytug`ın
agentler du`zilisi jag`ınan biologiyalıq aktiv zatlarg`a uqsag`an bolıp,metabolit
gormon, ferment yamasa vitamin menen konkurent boladı. Bul agentlerdin`
ta`siri,biologiyalıq aktiv zatlardın` o`zi menen reaktsiyag`a kirisip, olardı
neytrallaw, aktiv bo`leklerin bloklaw, baylaw, sho`ktiriw, ulıwma ha`r tu`rli jollar
arqalı olardın` aktivligin jog`altıu`dan ibarat. Bunday tiptegi birikpeler qatarına bir
organizmde islenip shıg`ılıp, ekinshi organizmge zıyanlı ta`sir ko`rsetiwshi
antibiotiklerde kiredi. Antibiotikler o`simlik ha`m ha`ywan organizminde bolsa da,
sintezleniwi ha`m funktsiyası zamarrıqlar, mikroblar,ashıtqılar iskerliginde u`lken
a`hmiyetke iye. Antibiotiklerdin` bir organizmda payda bolıp, ekinshisine zıyanlı
ta`sir etiwin ximiyalıq qorg`anıw dep qarawg`a boladı. Antibiotikler meditsinada
ha`m veterinariyada juqpalı keselliklkrdi emlewde ken` qollanıladı.
1929-jılı Flemming penitsillindi, Vaksman tuberulezdi emlewde qollanılatug`ın
streptomitsindi, Gauze antibiotikler: gramitsidin, tetratsiklin, xloramfenikol,
neomitsin, tirotritsindi ashtı. Ayırım antibiotikler belok sintezinin` belgili
basqıshların tormozlaydı. Olarg`a puromitsin D-aktinomitsin,xloramfenikol t.b.
kiredi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|