Respublikamizda pul-kredit siyosatini samarali amalga

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
№4 2022 
71 
koʻrsatishi mumkin. J.Keyns taklif etgan pul muomalasining translyatsiya mexanizmi 
uch bosqichdan iborat: 
 
birinchi bosqich: pul taʼminoti-foiz stavkasi; 
 
ikkinchi bosqich: pul taʼminoti -foiz stavkasi - investitsiya; 
 
uchinchi bosqich: pul taʼminoti - foiz stavkasi - investitsiya - 
milliy daromad [3]. 
J.Keynsning translyatsiya mexanizmiga koʻra, firmalar va firmalar foiz 
stavkalari tushishi bilan rejadagi investitsiyalarini koʻpaytiradilar, bu esa 
inventarlarning kutilmagan isteʼmol qilinishiga olib keladi, rejadagi xarajatlarning 
umumiy miqdori bilan bir qatorda, firmalar va kompaniyalar ishlab chiqarishni 
shunday sharoitlarda koʻpaytiradilar, natijada milliy daromad koʻpayadi. 
F.Mishkinning soʻzlariga koʻra, Markaziy bankning ochiq bozordagi 
operatsiyalari quyidagi afzalliklarga ega: 
- ochiq bozor operatsiyalari FZT tashabbusi bilan amalga oshiriladi va uning 
hajmi FZT tomonidan boshqariladi, diskont operatsiyalarini amalga oshirishda 
bunday nazorat yoʻq; 
- ochiq bozor operatsiyalarining yuqori darajada moslashuvchanligi, ularning 
hajmi istalgan vaqtda oʻzgartirilishi mumkin; 
-ochiq bozor operatsiyalari oson oʻzgaruvchanlik mazmuniga ega, agar FZT 
ushbu operatsiyalarni amalga oshirishda xatoga yoʻl qoʻygan boʻlsa, u tezda 
operatsiyani bekor qilishi mumkin[4]. 
T.Bobakulovning pul agregati M2 ning oʻsish surʼati Respublika Markaziy 
bankining pul-kredit siyosati koʻrsatkichi sifatida tanlanishi lozim degan xulosasi 
quyidagi faktlarga asoslanadi: 
- Pul-kredit siyosatining koʻrsatkichi sifatida pul taʼminoti oʻsishidan 
foydalanishning huquqiy bazasi mavjudligi 
- Markaziy bankning pul taʼminotiga pul bazasi orqali bevosita taʼsir oʻtkazish 
imkoniyati; 
- Inflyatsiyaning strukturadagi еtakchi omili pulsiz omillarning ogʻirligi, asosiy 
inflyatsiya darajasining inflyatsiyani targetlash jarayonida ishlatilmasligi [7]. 
Oʻzbekiston Respublikasining "Markaziy bank toʻgʻrisida"gi yangi Qonuniga 
muvofiq, Markaziy bankning pul-kredit siyosatining strategik maqsadlari 
inflyatsiyaga qarshi kurashish, mamlakat bank tizimi va toʻlov tizimlarining 
barqarorligini taʼminlash boʻlsa, inflyatsion maqsadlar va pul taʼminotining oʻsish 
surʼatlari pul-kredit siyosatining taktik maqsadlari hisoblanadi [1]. 
Tadqiqotni oʻtkazishda induksiya va deduksiya, trend tahlili va ekspert baholash 
usullari qoʻllanildi. 
Oʻzbekiston 
Respublikasida 
milliy 
valyutaning 
davom 
etayotgan 
devalivatsiyasi, inflyatsiyaning nisbatan yuqori darajasi, iqtisodiyotga pul 

---