Rəyçilər: Yeganə Qəhrəmanova

İşgüzar ünsiyyətdə davranışı idarə edən və tənzimləyən fənd. Başqa bir insanın davranışını idarə etməyə və öz davranışınızı tənzimləməyə imkan verən bir neçə fənd var:
Eyniləşdirmə (latın dilində identifico – şəxsiyyət, assimilyasiya) – özünüzü başqa bir insana bənzətmək, tərəfdaşın daxili vəziyyətini fərz etmək və özünü onun yerinə qoymağa çalışmaq. Bu, insanın emosional vəziyyətini başa düşməyə, düşündüyünü və hiss etdiyini güman etməyə imkan verir. Şəxsiyyət əsasında empatiya yaranır – empatiya şəklində başqa bir insanın emosional vəziyyətini dərk etmək bacarığı üzə çıxır. Yalnız bu vəziyyət başqa bir insanın problemlərini ağıllı bir şəkildə anlamaq deyil, problemlərinə emosional reaksiya verməkdir.
İnfeksiya (yoluxmaq). Bir insanın müəyyən zehni basqılara huşsuz, məcburi şəkildə məruz qalması kimi təyin edilə bilər. Təcrübə ilə müəyyən edilmişdir ki, şəxsiyyətin inkişaf səviyyəsi nə qədər yüksəkdirsə, onun məruz qalma ilə əlaqəsi bir o qədər zərif olur və bununla da “infeksiya” mexanizminin təsiri zəifləyir.
Təklif. Bu, bir insanın digərinə qəsdən əsassız təsiridir. Təklif veriləndən sonra məlumatın ötürülməsi prosesi onun tənqidi qəbul edilməsinə əsaslanır. Zəhmli bir təsirə müqavimət fenomeni əks təklif adlanır.
Məhkumluq. Bu, məlumatı alan şəxsdən razılıq əldə etmək üçün məntiqi əsaslandırmanın köməyi ilə əldə edilməsinə əsaslanır.
İnam. Öz tənqidi qərarına müraciət etməklə fərdin şüuruna intellektual təsirdir.
Təqlid. Yoluxma və təklifdən fərqli olaraq, yalnız bir insanın davranışının xüsusiyyətlərini, ya da qrupun xüsusiyyətlərini və görünüşlərini əks etdirməsidir. Təklif olunan davranış nümunələrinin mənimsənilməsindən bəhs etdiyimiz üçün iki təqlid planı var: ya konkret bir insan üçün, ya da qrup tərəfindən hazırlanan davranış normaları.
İşgüzar ünsiyyətin vacib psixoloji amili. İşgüzar ünsiyyətin vacib amili həmsöhbətlərin izlədiyi maraqların və məqsədlərin uyğunlaşdırılmasıdır. Bu da tez-tez münaqişəyə və onun həllinə ehtiyac yaradır. Qarşıdurma həllinin açarı müxtəlif səviyyələrdə, müxtəlif vasitələrlə həyata keçirilən inandırmadır. Şəxslərarası ünsiyyətin əsas psixoloji mexanizmlərini bilmək lazımdır. Bu, "boş" münaqişələrdən qaçmaqla işgüzar ünsiyyəti həyata keçirməyə kömək edir. İşgüzar qarşılıqlı münasibət ciddi davranış qaydalarına tabedir, lakin fərdi amil (yəni insan davranışının fərdi xüsusiyyətləri) işgüzar ünsiyyətdə heç də az yer tutmur.
Hər bir insanın fərdi xüsusiyyətləri və keyfiyyətləri var – intellektual, mənəvi, emosional, güclü, iradəli.
Ünsiyyətdə insanların davranışının ən tipik xüsusiyyətlərini, xarakter xüsusiyyətlərini və mənəvi keyfiyyətlərini bilmək və nəzərdən keçirmək böyük əhəmiyyət daşıyır. İşgüzar ünsiyyət insanın əxlaqi keyfiyyətlərinə və düzgünlük, dürüstlük, təvazökarlıq, alicənablıq, vəzifə və vicdan kimi kateqoriyalara əsaslanmalıdır. Hər bir insan cəmiyyətdə öz davranışını qurur, insanlarla ünsiyyət tərzini inkişaf etdirir.
Ünsiyyət tərzi çox fərqli məqamlardan – həm həyatın özündən, həm də insanlara münasibətdən asılıdır. Eyni zamanda ünsiyyət tərzi insanın müxtəlif vəziyyətləri necə qurmağa və başa düşməyə meyilli olduğunu, həyatına böyük təsir göstərdiyini, insanlara münasibətini, problemlərini həll etmək yollarını və şəxsiyyətini formalaşdırır. Hər bir insanın özünün ünsiyyət tərzi var. Bu da davranış və ünsiyyətdə xarakterik iz buraxır. İnsanlarla ünsiyyətin, qarşılıqlı əlaqə qurmağın səciyyəvi xüsusiyyətlərini əks etdirir.
Müasir sosial psixologiyada ünsiyyətin üç mühüm tərəfi qeyd olunur:

1. 
   ünsiyyət informasiya mübadiləsi kimi və yaxud ünsiyyətin kommunikativ tərəfi;
   
2. 
   ünsiyyət qarşılıqlı təsir prosesi kimi və ya ünsiyyətin interaktiv tərəfi;
   
3. 
   ünsiyyət insanların bir-birini qavraması, anlaması kimi və yaxud ünsiyyətin perseptiv tərəfi.