fakultativ xo‘jayinlar ham uchraydi. Rivojlanishi uchun qulay sharoit bo‘lgan or ganizm parazitning obligat yoki haqiqiy xo'jayini hisoblanadi (jigar qurtining ha qiqiy xo'jayini qo‘y), aksincha parazitning rivojlanishi uchun qulay sharoit yetarli bo‘lmagan organizm fakultativ xo'jayin deyiladi (o'rdaklarda drepanidoteniylar). Parazitning jinsiy voyaga yetgan davri yashab, uning jinsiy yo'l bilan ko'payadigan davri kechadigan hayvon organizmi asosiy xo'jayin, parazitning lichinkalik davrida yashaydigan va ko'payishi jinssiz yo'l bilan kechadigan hayvonlar oraliq xo'jayin deyiladi. Rezervuar xo'jayin deb esa boshqa hayvonlarga yuqtirish mumkin bo'lgan kasal qo'zg'atuvchilarini o'zida tutgan hayvonlarga aytiladi. Keng tasmasimon chuvalchang (Diphyllobotrium latum) misolida parazitning xo'jayinlari quyidagicha ifodalanadi: Asosiy xo'jayin - odam, mushuk, it; birinchi oraliq xo'jayini tuban qisqichbaqasimonlardan - sikloplar; qo'shimcha xo'jayini baliqlar va rezervuar xo'jayini yirtqich baliqlar hisoblanadi. Parazitlar xo'jayinlari organizmiga asosan og'iz bo'shlig'i va teri qoplami orqali o'tadi. Parazitologiyada parazitlaming teri orqali o'tishi ekzogenli yo'l, og'iz orqali o'tishi esa endogenli yo'l deb ataladi. Tabiatda parazitlaming endogenli yo'l bilan o'tishi keng tarqalgan. Ekzogenli yo'l bilan yuquvchi parazitlarga oid nematodalardan - Ancylostoma lichinkalari tuproqdan odam terisi orqali qon aylanish tizimiga, undan nafas olish organlari va keyinchalik doimiy yashash joyi - ingichka ichakka o'tadi. Tremato- dalardan shistosomalaming lichinkalari ham teri orqali yuqadi. Bir hujayrali hay vonlardan qon sporalilar, leyshmaniyalar, tripanasomalar; hasharotlardan so'nalar ekzogen yo'l bilan yuquvchi parazitlar guruhini tashkil etadi.
