S. F. Abdirasilov

0 ‘qishga qiziqishlarini rag‘batlantirish metodlari:
a) bilishga doir o‘yinlar;
b) ta’limiy munozaralar;
d) qiziqarli vaziyatlar yaratish, yangihklami bihshga qiziqtirish va
h.k.;
Og‘zaki tekshirish metodlari:
a) individual so'rash;
b) frontal so‘rash;
d) og‘zaki sinov.
Ma’lumki, o‘qitishning har bir metodi o‘quvchi va o‘qituvchining 
birgalikdagi faoliyatida sodir boiadigan ko‘pgina usullardan iborat 
boiadi.
Yuqorida ko‘rsatilgan dars berish metodlari va usullaridan qaysi 
birini dars berish davomida (darsning qaysi bosqichida yoki vaziyatda) 
ishlatilishi lozim deb belgilanganligi haqida shu yerda yoki darsning 
bosqichlari yozilgan joyida aniq ko‘rsatilishi kerak.
5. 
Darsning Jihozlanishi:
0 ‘qituvchi uchun:
a ) 
naturasi yoki maketi;
b ) 
bosqich rasmlari;
Ko‘rish 
qatori: 
diapozitiv, 
slay da, 
rassom 
asarlarini 
reproduksiyalari.
Adabiy qator: 
yozuvchilar she’rlaridan parchalar.................
Musiqa qatori: 
qo‘shiqlar, kuylar.............................
0 ‘quvchilar uchun: albom yoki format qog‘ozi, qalam, o‘chirg‘ich, 
bo‘yoqlar (akvarel, guash), suv idish, mo‘yqalamlar, latta va hokazolar.
Sinf taxtasidan foydalanish: o‘ng tomonda - tasvir chizilgan 
plakatlar; o‘rtasida - videoproektor ko‘rsatish uchun ekran; chap 
tomonda - material bayon qilishda bo‘r yordamida tushuntirish uchun 
bo‘sh qoldiriladi.
6. Darsning tuzilishi:
1. Tashkiliy qism 
-1-2 daqiqa,
2. 0 ‘tgan mavzuni so‘rash 
- 7-10 daqiqa,
3. Yangi mavzuni bayoni 
- 13-15 daqiqa,
4. Mustaqil ishlar 
- 22-25 daqiqa,
5. Dars yakuni va uyga vazifa berish - 3-4 daqiqa.
7. 
Darsning borishi.
1. Tashkiliy qism - 1-2 daqiqa.
151
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Sinfga kirish, salomlashish, ma’lum intizomni vujudga kehirish, 
davomatni aniqlash va jum alga belgilash.
2. O'quvchilardan o‘tgan mavzuni so'rash - 7- 10 daqiqa.
Savol 
a w a l 
o‘rtaga 
tashlanadi, 
keyin 
qo‘lini 
ko‘targan 
o‘quvchilardan bittasini javob berishga sinf taxtasiga chiqariladi.
1 savol................... o ‘quvchi A. Sizjavob beringchi.....
2 savol.................. o ‘quvchi V. Siz aytingchi.............
Z savol................... va hokazo.
3. 0 ‘tgan mavzuni yaqunlash va yangi mavzuga bog‘iash - 3 
daqiqa.
a) o ‘tgan mavzuni yakunlash;
b) o ‘tilgan mavzuni yangi mavzuga bog‘lash;
d) yangi darsning mavzusi: « ................. » doskaga yozib qo‘yiladi
va bu darsning maqsad va vazifalari bayon etiladi.
4. Yangi mavzu materialini o‘quvchilarga bayon qilish - 12-15 
daqiqa.
- Diqqat qiling.................................. aytingchi?....
(1 
- 
savol, 
2 
- 
savol, 
3 
- 
savol 
va 
hokazo.). 
.................................turlicha javob.
- to‘g‘ri lekin.....................................
- nima uchun?
- ha, endi e’tibor bering............. materialni tushuntirish davomida
yangi terminlar doskaga yozib qo‘yiladi, vaqti-vaqti bilan pauza qilinadi.
- barcha o‘quvchilarning faolligini oshirish maqsadida muammoli 
vaziyat yaratiladi, ulaming bilib olishlari zarur bo‘lgan vazifa aytiladi,
- qani kim aytib beradi?...................
-tu rlic h a javoblar..............................
Savollarga javobni ma’lum maqsadga yo‘naltirishga harakat 
qilinadi. Bu vazifani turlicha hal qilish mumkin. Ular orasida 
quyidagilar eng 
muhim 
ahamiyatga 
egadir: 
Tushuntirilayotgan 
materialni sermazmun, yangiliklarga tayangan holda ifoda etish, amaliy 
hayot bilan bog‘lash, o‘quvchilarning bilim va tajribalariga e ’tiboran 
munozarali masalalami obrazli hamda jonli ifodalash, ularni faol fikr 
yuritishga unday digan, izlanishga majbur etadigan vaziyatlar yaratish va 
hokazo.
Shunday qilib, yangi material mazmunini oldindan, tayyorlangan 
konspekt tarzida ko‘rgazmali qurollar bilan birgalikda bayon etiladi. 
Yangi 
mavzu 
o‘quvchilarga 
tushunarli 
bo‘lishi 
uchun 
ilg‘or 
nazariyalarga, oldindan belgilangan usul va metodlarga asoslangan
152
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

holda amalga oshiriladi. Yangi mavzu konspekti t o ia yoki tezis 
tariqasida beriladi.