48
hisobga olish oson bo’ladi, texnologik jihozlardan foydalanishda ishchining
ma’suliyati ortadi.
Bitta ish o’rnida texnologik operatsiyani bir kishi bajara olishi mumkin
bo’lmaganda jamoa ish o’rinlari tashkil qilinadi. Masalan, tikuvchilik
korxonalarining bichish sexlarida qo’lda to’shama, bo’rlama
tayyorlash, remont
mexanika sexlarida texnologik jihozlarni o’rta va kapital ta’mirlash va boshqalar.
- Ish o’rinlarini texnik jihatdan jihozlanishiga ko’ra, ular qo’lda bajariladigan,
mexanizatsiyalashgan va avtomatlashtirilgan ish o’rinlari mavjud.
- Ish o’rinlariga xizmat ko’rsatilishiga ko’ra bir stanokli, ko’p
stanokli ish
o’rinlari mavjud.
- Bajariladigan ishning mazmuniga ko’ra ish o’rinlari universal va
ixtisoslashgan bo’ladi.
- Ish o’rinlari bajariladigan texnologik operatsiyalarning xarakteriga ko’ra
tikuvchi, bichuvchi, qolipga tortuvchining ish o’rinlariga va boshqalarga ajratiladi.
- Ishlab chiqarishni tashkil qilish shakli, ixtisoslashtirish
darajasi va mahsulot
nomenklaturasining doimiyligiga ko’ra ishlab chiqarishning yakka, seriyali va
ommaviy ishlab chiqarish turlaridagi ish o’rinlariga ajratiladi. Engil sanoat
korxonalaridagi ish o’rinlarining tasnifi 1.4-rasmda ko’rsatilgan.
Asosiy xususiyatlari bo’yicha ish o’rinlarini tasniflash
uni tashkil qilinishida
muhim ahamiyatga ega bo’lib, u ish o’rinlarini tashkillashtirish bilan bog’liq
masalalarni tezkorlik bilan echilishiga yordam beradi, yuqori unumli ishni
ta’minlashga yo’naltirilgandir. Engil sanoat korxonalari uchun umumiy bo’lgan ish
o’rinlarining turlarini tahlil qilish asosida har bir ishlab chiqarishning xususiyatlarini
hisobga
olgan holda, alohida ish o’rnini oqilona tashkil qilish yo’llari belgilanadi,
unga qo’yilgan talablar o’rnatiladi.
Ish o’rinlarini tashkil qilinishi va unga xizmat ko’rsatish mehnatni oqilona
tashkil qilinishining asosiy yo’nalishidir. Ish o’rnini oqilona tashkil qilish deganda
jihozlarning texnik imkoniyatlaridan, ishchining ish kuchi va ish vaqtidan to’liq
foydalanishga, ish sharoitlarining qulay bo’lishiga qaratilgan
tadbirlar majmuasi
tushuniladi.