Salom Do’stlar

Axborot resurslarining mulkdori. Axborot resurslariga egalik qiluvchi, ulardan foydalanuvchi va ularni tasarruf etuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs. (qonun)
Axborot resurslarining egasi. Qonun bilan yoki axborot resurslarining mulkdori tomonidan belgilangan huquqlar doirasida axborot resurslariga egalik qiluvchi, ulardan foydalanuvchi va ularni tasarruf etuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs. (qonun)
Yaqin vaqtlardan beri axborot resurslarining asosiy manbasi sifatida kutub- xonalarni ko’rsatishimiz mumkin bo’lardi, hozirda ular axborot resurs markaz- lari(ARM) lar deb atalmoqda. Kutubxonalar ham oddiy va elektron kutubxonalarga ajratilgan bo’lib, elektron kutubxonalarga virtual kutubxonalarni kiritish mumkin.
Axborot ob’ekti. Xoxlagan kompyuter yoki telekommunikatsiya tizimi, axborotga ishlov berish uchun bitta yoki jami apparatli va (yoki) texnika vositalari, axborotga ishlov berish va (yoki) uzatish tizimi yoki vositalari o’rnatilgan yoki maxfiy muzokaralar o’tkazilayotgan xona.
Axborot mahsuloti inson yoki iste’molchining talabiga qarab tayyorlanadi. Har qanday axborot mahsuloti uni yaratuvchisining axborot modeli asosida na-
mayon bo’ladi va biror predmet sohasida turli usullar va texnologiyalar yordamida ishlov berilishi natijasidada tayor mahsulot holiga keltiriladi. Axborotli mahsu- lotlar inson intellektual faoliyatining natijasi bo’lib u hujjat, maqola, na’muna, dastur, kitob va boshqa shakllarda moddiy tashuvchilarda qayd etilgan bo’lishi shart. Masalan ma’lumot tashuvchilarda: kompakt disk, disketa, flesh xotirada (elektron shaklda) fayl va papkalar ko’rinishida. Kitob, gazeta, jurnal va bosh- qalarda(bosma shakllarda) matn, tasvir, grafika ko’rinishida. Bundan tashqari qurilish tashkilotlarini olib qaraydigan bo’lsak axborot mahsuloti sifatida quyida- gilarni keltirishimiz mumkin:

• 
  qurilish ishlarini amalga oshirish uchun tavsiya etilayotgan birlamchi loyiha va ma’lumotlar;
  
• 
  loyihaga sarflanadigan mablag’ hisobini aks ettiruvchi hisoblar, dasturlar, rejalar;
  
• 
  qurilish loyihasining loyihalashtirilgan chizmalari va smeta hisoblari;
  
• 
  qurilish tashkiloti faolitida qo’llaniladigan boshqa turdagi analitik sharhlar va ma’ruzalar, reklamalar, analitik bashoratlar, hisobotlar, moliyaviy hisoblar, ope- rativ hisobotlar, ma’lumotlar bazalari, video-materiallar, elektiron nashrlar va boshqalar.
  

Axborot mahsuloti-bu axborot tizimlari faoliyatining natijasi bo’lib, hujjatlar, axborot massivlari, ma’lumotlar bazasi va axborot xizmatlari jamlanmasidir. Axborot emas, balki faqat axborot mahsulotlarigina savdo-sotiq predmeti yoki tovar hisoblanishi mumkin. Axborot xizmati keng ma’noda foydalanuvchiga axbo- rot mahsulotlarini taqdim etishni anglatadi. Zamonavi axborot xizmatining paydo bo’lishi axborot mahsulotlariga ehtiyojni kengaytiradi.
Axborot mahsuloti va xizmatlarini quyidagi turlarga ajratimsh mumkin:

• 
  hujjatli(hujjatlar);
  
• 
  bibliografik;
  
• 
  faktografik;
  
• 
  analitik
  
• 
  maslahatli.
  

Axborot mahsulotlari va xizmatlari rivojlanishining asosini axborot bozori tashkil etadi. Biz uni quyidagi chizmadan kuzatishimiz mumkin.
Axborot mahsulotlari va xizmatlari rivojlanishining asosini axborot bozori tashkil etadi. Biz uni quyidagi chizmadan kuzatishimiz mumkin.

3. 
   rasm. Axborot bozori sektorlari.
   

Axborot resurslari va xizmatlarining etkazib beruvchilari va iste’molchilari ham jismoniy va yuridik shaxslardir. Axborotni tijorat jihatdan tarqatish sanoati deganda quyidagi sanoat tushuniladi, bu axborot xizmatining zamonaviy turlari:

• 
  iste’molchi yoki foydalanuvchilarga axborot xizmati va mahsulotlarini tijorat tartibida taqdim etish;
  
• 
  zamonaviy axborot texnologiyalarini qo’llashga asoslangan hisoblash texnika vositalari va aloqa vositalari negizida tashkil etilgan axborot xizmatining zamonaviy turlari.
  

Zamonaviy axborot texnologiyalarini qo’llash natijalari axborot mahsulotlari negizida axborot xizmatlari ko’rinishida foydalanuvchini qiziqtiruvchi mahsulot- larni taqdim etishdir, bunda mahsulotlar istalgan axborotni ifodalovchi va kompyu-
terli qayta ishlashga mos keladigan istalgan konfedentsial shaklda taqdim etilgan voqea, yozuvlar yoki yo’l-yo’riq sifatida belgilanadi.

4. 
   rasm. Qurilishda axborot mahsulotlari va xizmatlarining shakllanishi.
   

3.