Samarqand davlat arxitektura-qurilish

7-mavzu. Sinf darajasiga ko'ra axborot tizimlari. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari
evolyutsiyasi - axborot tizimlaridan foydalanishga nisbatan yondoshuvning o'zgarishi. Qaror
qabul qilishni qullab quvvatlash tizim va uning evolyutsiyasi. Aviakompaniya tizimi.
Geografik tizim. Qaror qabul qilishga yordamlashuvchi tizim darajalari. Ekspert tizimi
(2 soat).
Mavzu rejasi:
7.1. Sinf darajasiga ko'ra axborot tizimlari.
7.2. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari evolyutsiyasi - axborot tizimlaridan foydalanishga
nisbatan yondoshuvning o'zgarishi.
7.3. Qaror qabul qilishni qullab quvvatlash tizim va uning evolyutsiyasi. Aviakompaniya tizimi.
Geografik tizim.
7.4. Qaror qabul qilishga yordamlashuvchi tizim darajalari. Ekspert tizimi.
Tayanch so’z va iboralar: Sinf darajasiga ko'ra axborot tizimlari, avtomatlashtirilgan axborot
tizimlari evolyutsiyasi - axborot tizimlaridan foydalanishga nisbatan yondoshuvning o'zgarishi,
qaror qabul qilishni qullab quvvatlash tizimi, aviakompaniya tizimi, geografik tizim, ekspert
tizimi.
7.1. Sinf darajasiga ko'ra axborot tizimlari
Ishlab chiqarish tizimlari sinfini mahsulotning turli hayotiy sikli bosqichlariga muvvofiq
holda kichik sinflarga bo’lish mumkin: ilmiy tadqiqot - loyihalash - ishlab chiqarish – sinovdan
o’tkazish.
Ishlab chiqarish jarayonlari uchun axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo’llash
tegishlicha mehnat vositalari, texnologik va ishlab chiqarish jarayonlari, ilmiy tadqiqotlar, loyiha
ishlari va ishlab chiqarishni texnologik tayyorlashning kompleks avtomatlashtirish tizimlariga
olib keladi.
Texnologik jarayonlarni kompleks avtomatlashtirish uchun axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini qo’llash texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi,
moslashgan ishlab chiqarish tizimlari, transport-omborxona tizimlarining yaratilishiga olib
keladi. Bunday tizimlarni yaratishdan maqsad - milliy iqtisodiyot tarmoqlarini yuqori ishonchli
mehnat vositalarini tadbiq etish hisobiga texnik qayta jihozlashni ta’minlash, ularni
avtomatlashgan uchastka va texnologik jarayonlarga komplekslash, ishlab chiqarishga
moslashuvchanlik hamda iqtisodiylikni bag’ishlashdir.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini ilmiy tadqiqot loyihalari, konstruktorlik ishlari,
texnologik tayyorlashda qo’llash ilmiy tadqiqotlarning avtomatlashtirilgan tizimi, loyihalash
avtomatlashtirilgan tizimi, ishlab chiqarishni texnologik tayyorlash avtomatlashtirilgan
tizimining yaratilishiga olib keladi.
Kompleks ITAT va LAT ilmiy-tadqiqot instruktorlari va loyiha tashkilotlarida fundamental
tadqiqotlarni olib borish va texnika, texnologiyalarning yangi avlodlarini yaratish uchun
ishlatiladi. Bunday tizimlar tarkibiga sun’iy intellekt komponentlari(ekspert tizimlar, bilimlar
bazasi, multimedia vositalari) va ishchi stansiyalari lokal tizimlari hamda tadqiqotchi
konstruktorlarning avtomatlashtirilgan ishchi o’rinlari kiradi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini ilmiy-tadqiqotlar, loyiha-konstruktorlik ishlari va
ishlab chiqarishni texnologik tayyorlashdan asosiy maqsad «tadqiqot-loyihalash-konstruktorlash-
ishlab chiqarishga tayyorlash» hayotiy davrining barcha bosqichlarida mahsulot ishlanmalari va
texnologiyasini o’tkazish, sifati, foydalanish xarakteristikasi, texnologiyasi, yangi mahsulot

---

ilmiyligi jihatini oshirish, nomenklaturani kengaytirish, tajribaviy ishlab chiqarishni
qisqartirishdan iborat.