Samarqand davlat arxitektura-qurilish

4-rasm. Qayta ishlanadigan axborot tipiga bog’liq holdagi ZAT tasnifi
Zamonaviy sifatida bu texnologiyaning evolyutsion xususiyatini emas, balki novatorlik jihati
ta’kidlanadi. Uni qo’llash shu ma’noda novatorlik ishidirki, u tashkilotlarda xilma-xil faoliyat
turlari, mazmunini muhim darajada o’zgartiradi. Zamonaviy axborot texnologiyalari
tushunchasiga, shuningdek, kommunikatsiyaviy texnologiyalar ham kiradi, ular axborotni turli
vositalar, aynan telefon, telegraf, telekommunikatsiyalar, faks va boshqalar orqali uzatishni
ta’minlaydi
Qayta
ishlanadigan
axborot
Axborot
texnologiyalari-
ning turlari
Ma’lumotlar
Matn
Grafika
MBBT, Algoritmik
tizimlar, jadval
Matnli protsessor va
gipermatn
Grafik protsessorlar
Bilimlar
Ekspert tizimlar
Real dunyo
ob’ektlari
Mul’timediya
vositalari
Integratsiyalash
gan dasturlar:
Turli
texnologiyalari-
ning birlashuvi

---

1.3. Axborot texnologiyalarining rivojlanish bosqichlari
Shaxsiy kompyuterning yaratilishi bilan axborot texnologiyasining taraqqiyotida yangi davr
boshlandi. Yangi davrning asosiy maqsadi kasbiy va maishiy xizmat sohalarida insonning
shaxsiy axborot talabini qondirish bo’lib bormoqda.
Axborotni qayta ishlash vazifalari va jarayonlarining ko’rinishi bo’yicha
1–bosqich (1960-70 yillar) – ma’lumotlarni qayta ishlash hisoblash markazlarida (jamoa
bo’lib ishlash tartibida) amalga oshirilgan. Axborot texnologiyasi taraqqiyotining asosiy
yo’nalishi insonning qo’l mehnatini avtomatlashtirishdan iborat edi.
2–bosqich (1980 –yillar)dan strategik vazifalarni yechish uchun axborot texnologiyalari
yaratildi.
Jamiyatni axborotlashtirish yo’lidagi muammolar bo’yicha
1–bosqich (1960-yillar oxirlarigacha) apparat vositalari imkoniyatlari cheklangan
sharoitlarda katta hajmlardagi ma’lumotlarni qayta ishlash muammosi bilan ajralib turadi.
2–bosqich (1970–yillar oxirlarigacha) IBM 360 turkumidagi EHM yaratilishi bilan bog’liq.
Bu bosqich muammosi –dasturiy ta’minotining apparat vositalari rivojlanishi darajasida orqada
qolishidir.
3–bosqich (1980–yillar boshlari) kompyuter malakasi bo’lmagan foydalanuvchining quroli
bo’lib qoldi. Axborot tizimlari esa foydalanuvchining qarorlarini qabul qilishni qo’llab –
quvvatlovchi vosita sifatida ishlatilmoqda. Bu bosqichda foydalanuvchi ehtiyojlarini yuqori
darajasida qondirish va kompyuter muhitida ishlovchi tegishli interfeysni yaratish
muammolari mavjud.
4–bosqich (1990–yillar boshlaridan) –tashkilotlarda aloqalar va axborot tizimlari zamonaviy
texnologiyalarini yaratish.
Bu bosqichda muammolar juda ko’p.
Ulardan muhimlari quyidagilardir:
- kompyuter aloqasi uchun kelishuvlari ishlab chiqish va standartlar, protokollarni o’rnatish;
- strategik axborotga kirishni tashkil etish;
- axborotni muhofaza qilish va xavfsizligini ta’minlash;
Kompyuter texnologiyasining afzalliklari bo’yicha
1–bosqich (1960–yillar boshidan) hisoblash markazlari zaxiralaridan markazlashgan tarzda
foydalanishga yo’naltirilgan qo’l mehnati amallarini bajarishda axborotni ancha samarali qayta
ishlash bilan ajralib turadi.
2–bosqich (1970–yillar o’rtalaridan) shaxsiy kompyuterning paydo bo’lishi bilan bog’liq.
3–bosqich (1990–yillar boshlaridan) tijoratda strategik afzalliklar tahlili tushunchasi bilan
bog’liq va axborotni taqsimlovchi qayta ishlash telekommunikatsiya texnologiyalari yutuqlariga
asoslangan.
Axborot texnologiyalarining turlari: