Abu Nasr al-Forobiy (873-950 yy). O’trorda tug’ilgan, boshlangich ma’lumotni Shosh, Buxoro, Samarqandda olgan so’ng Bag’dodda uzoq yashab, zamonasining olimlari bilan ilmiy muloqotda bo’lgan. Ilmning turli sohalariga oid 160 dan ortiq risolalar yozgan. Musiqa nazariyasiga bag’ishlangan «Musiqa xaqida katta kitob» nomli mashhur asari bu soha tarixiga bag’ishlangan eng dastlabki tarixiy manbalardan biridir. U serqirra, qomusiy olimdir.
Abu Rayxon Beruniy (973-1048 yy). Xorazmda tavallud topgan bu mutafakkir, serqirra olim astronomiya, tarix, tibbiyot, riyoziyot, jug’rofiya, geodeziya, meteorologiya, etnografiya, falsafa, filologiyaga oid 150 ga yaqin asarlar yaratgan. Bu asarlar Beruniy nomini jahonga taratdi. Shuningdek, uning xikoyalar, she’rlar bitganligi xam ma’lum. Beruniy o’rta asrda birinchi bo’lib globus yaratdi. U arab, fors, hind turkiy tillarni mukammal bilgan. Uning «Farmokanaziya», «Geodeziya», «Hindiston», «Minerologiya», «Ma’sud qonuni», «qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» asarlari o’zbek va rus tillariga tarjima qilingan. Maxmud G’aznaviy saroyda ham xizmatda bo’lgan. U Ibn Sino bilan ham zamondosh edi.
O‘zbekistonRespublikasida ommaviy axborot vositalarining faoliyati (o‘zgarishvamuammolar) buyicha insho tayyorlash.
Oʻzbekiston ommaviy axborot vositalari. 2002-yilda hukumat qarori bilan davlat senzurasi rasman bekor qilingan boʻlsa-da, u mustaqil jurnalistikani, xususan, 2005-yildagi Andijon qoʻzgʻolonidan keyin qattiq cheklashda davom etdi. Litsenziyalash va tartibga solish Davlat matbuot qoʻmitasi va idoralararo muvofiqlashtirish qoʻmitasining vakolati boʻlib, ular oʻz vakolatlaridan foydalanib, mustaqil ommaviy axborot vositalari faoliyatini taʼqib qilish va kechiktirishdir. 2006-yil oxirida hukumat barcha ommaviy axborot vositalarini malakaviy tekshiruvdan oʻtmasdan qayta roʻyxatdan oʻtkazishni talab qilib, davlat nazoratini yanada kuchaytirdi. 2005-yilda 30 dan 40 tagacha mustaqil televideniye va yettita mustaqil radiostantsiya faoliyat koʻrsatgan, biroq Oʻzbekiston Teleradiokompaniyasi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat telekanali bozorda hukmronlik qilgan. Jonli dasturlashga ruxsat berilmas edi lekin hozirgi kunda barcha xususiy telekanallarga joni efirlar uchun ruxsat berilgan.
Gazeta oʻquvchilarining umumiy soni atigi 50 000 kishini tashkil qiladi; gazeta bozorida davlat tassarufida boʻlgan „Pravda Vostoka“, „Xalq soʻzi“ va „Narodnoye slovo“ gazetalari ustunlik qiladi. Eng yirik xususiy gazetalar: „Novosti Uzbekistana“, "Noviy vek ", „Noviy Den“ va „Mohiyat“. Davlat gazeta tarqatish va materiallar taʼminotini nazorat qiladi. 2000-yillar boshida gazeta maqolalarida hukumat siyosati va ijtimoiy sharoit tanqid qilingan.
Oʻzbekiston Milliy axborot agentligi davlat tomonidan nazorat qilinadi. Agence France-Presse, Anadolu Ajansi (Turkiya), Associated Press, Interfax (Rossiya) va Reuters Oʻzbekistonda vakolatxonalari boʻlgan xorijiy agentliklardir. Hukumat 2005-yil oxirida Ozod Yevropa — Ozodlik radiosini Toshkentdagi vakolatxonasini yopishga majbur qildi. 2006-yil boshida OAV toʻgʻrisidagi yangi qonun Oʻzbekistonda xorijiy axborot tashkilotlari faoliyatiga qoʻshimcha cheklovlar qoʻydi.
2011-yilda mamlakatdan chiqayotgan axborot oqimi rasmiylar tomonidan qattiq nazoratda qolmoqda. Uznews.net axborot sayti 2006-yildan beri faoliyat koʻrsatib kelmoqda va hanuzgacha Oʻzbekistondagi kundalik voqealar haqida xabar beruvchi jurnalistlar tarmogʻiga ega boʻlgan kam sonli manbalardan biridir[2].
Boshqa mamlakatlar kabi Oʻzbekistonda ham jurnalistika xavfli kasb, bir qancha muxbirlar faoliyati sabab qamalgan. Oʻzbekiston mintaqadagi jurnalistlar qamoqxonasida yetakchi hisoblanadi. 2011-yilda Oʻzbekistonda panjara ortida oʻn bir nafar jurnalist bor edi.