Birinchidan nazorat obektiv bo’lishi kerak. Bu degani barcha o’qituvchi va talabalar o’quv faoliyati holatini baholayotganda kelishilgan umumiy jihatlardan ularning nimaga asoslanganligini oldindan barchaga ma’lum bo’lishi kerak.
Ikkinchidan, nazorat natijasida qo’yilgan baholar hajmi o’zgarmas deb hisoblanadi va hech qaysi tarafdan na nazoratchi, na nazorat qiluvchi tomonidan shuhbalanishga yo’l qo’yilmaydi, chunki ular ikkala tomonga ham ma’lum bo’lgan obektiv kriteriyalariga asoslanganligidir.
Uchinchidan, nazorat va uning natijalari oshkoralikni talab qiladi, chunki har bir qiziqqon shaxs (o’qituvchi yoki talaba) dekan yoki kafedra mudiri ularni to’liq o’rganib chiqishlari, ularga asoslangan xulosalar chiqarishlari mumkin bo’lsin. Xulosalar o’zlari uchun ishonchli va jadval ijobiy ishlarni har biriga alohida talluqli bo’lgan o’quv jarayonini yo’naltirilishining zaruriy qismlari bo’yicha tanlangan bo’lishi kerak.
Qo’yilayotgan baholarning asoslanganligi va obektivligini ta’minlashning etarlicha qulay va ta’sirchan vositasi oliy o’quv dargohlarining tajribasi ko’rsatganidek o’quv muassasada maxsus ishlab chiqilgan, fakultetda rasman tasdiqlangan, shunga mo’ljallangan o’quv kengashida talabalarni semestrdan semestrga o’tishi, kursdan kursga ko’chirishdagi atestasiya sharoitlari haqidagi hujjatga bog’liqdir. Ushbu hujjat turlicha nomlanishi mumkin. «Talabalar atestasiyasi shartlari» yoki «dasturni o’zlashtirish darajasini baholash kriteriyalari» va h.k. Biroq maqsadi bita nazorat qilinayotgan obektni baholashga bir xilda yondashishdir. Misol sifatida bunday hujjat variantlaridan birini keltirish mumkin. Oliy o’quv yurtlarining birida tajriba tariqasida ishlatilgan va ishlab chiqilgan psixolog amaliyotchilarni tayyorlovchi muassasa tomonidan talabalarni nazorat qiluvchi, o’qituvchilar tomonidan ham umumiy qoniqish hosil qilgan hujjatlaridan birini misol tariqasida keltirish mumkin. Undagi hamma narsa ham har tomonlama aniqlashtirilgan bo’lmasligi idealdan uzoq bo’lishi (umuman ideal amalda bo’lishi haqiqatdan yiroq) mumkin, amo u shunisi bilan yaxshiki u ikki tomonga nazorat qiluvchiga ham, nazorat qilinuvchiga ham, aynan nima tekshirilishi va bu qanday baholashi haqida etarlicha aniq qat’iy mo’ljallarni beradi.
Mana shu talabalarning dasturni o’zlashtirish sifatini baholashga talluqli hujjatdan parcha.
