So‘zli usullar. Suhbat masalalari hal etishda o‘qituvchilar va o‘quvchilar ham ishtirok etishi bilan ta’riflanadi. Suhbatning maqsadi o‘quvchilarning bilimini hal etilishi kerak bo‘lgan masalaga yo‘naltirilishi bilan belgilanadi. Suhbat natijasida o‘quvchilar o‘qituvchi rahbarligi ostida ma’lum xulosaga kelishlari, umumlashtirishlari kerak. U o‘qituvchilarga noma’lum materiallardan qurilmasligi kerak: o‘quvchilarda bo‘lmagan bilimlarni ulardan qiynab talab etishga vaqtni bekorga o‘tkazish mumkin emas. Suhbat yakunlovchi yoki umumlashtiruvchi darslarga va ilgarigi bilimlarini yangilari bilan bog‘lovchi darslarda, ayniqsa, ahamiyatga ega bo‘ladi.
Har qanday suhbatning asosiy tuzilish elementi o‘qituvchining savollari hisoblanadi. Ular bayon etilayotgan materialdan tabiiy kelib chiqishi va o‘quvchilarning diqqati muhimlarini o‘zlashtirishga qaratilishi kerak, ilgarigi tayyorgarligi yoki o‘quvchining haqiqiy mavjud shaxsiy tajribasiga tayanishi kerak. O‘qituvchi o‘quvchilar faolligini ularga beriladigan savollarni murakkablashtirib borish yordamida suhbatda ishtirok etishlari darajasini asta oshirib boradi. O‘qituvchining savollari o‘quvchilarning bilimlaridan o‘zlari mustaqil foydalanishlariga o‘rgatishlari kerak. Savollarning mos ravishda to‘g‘ri qo‘yilishida javoblar ham rivojlanadi, murakkablashadi, o‘quvchilar yanada mantiqiy masalalarni yechib boradilar. Bu esa aqliy rivojlanishning muhim tomoni hisoblanadi.
Savol – javob usulida bayon etilganida o‘quvchiga o‘z diqqatini uzoq vaqt jalb etishi kerak bo‘lmaydi, chunki murakkab fikrlar uning oldida qismlarga ajratilib ifoda etiladi, ularni o‘zlashtirish doimiy tekshirib boriladi.
Hikoya qilish usuli biror bir hodisalar yoki odamlar hayotidan hodisalarni, buyuk kashfiyotlar tarixi, olimlar hayoti, umuman inson ongi, uning psixologiyasini o‘rganish bilan bog‘liq ijodiy faoliyati haqida bo‘lsa psixologiya mashg‘ulotlarida qo‘llaniladi. Ba’zi hollarda o‘qituvchining hikoyalari mashg‘ulotlarda syujetli va obrazli ko‘rinish oladi. Aynan hikoyada javob yoki pedagogikada shunday ataluvchi so‘z bilan tasvirlash qo‘llaniladi.
Hikoya qilish boshqa usullar kabi induktiv qurilishi mumkin, bunda bir qator ma’lumotlardan umumlashtirish kelib chiqadi yoki deduktiv, bunda umumiy holat ma’lumotlar bilan tushuntiriladi.
