Samarqand davlat universiteti umumiy psixologiya kafedrasi pedagogika va psixologiya fanlarini o

Talabalar o’quv faoliyatining korreksiyasi
«Nazorat» atamasi psixologik tushunchasi bo’lgan bilan bir qatorda pedagogik ko’rinishi ham mavjud. Yuqorida aytib o’tilganidek «pedagogik nazorat» deganda «nimanidir tekshirilishi» tushuntirilib, unda o’quv jarayonida esa o’quvchi faoliyati uning natijalari, bilish ko’nikmasi va tushunchasi sifatida tekshirishdir.
Uslubiy ilmiy tartibda psixologiyani o’qitishi metodikasi ilmiy pedagogikaning qismidir. Shuning uchun talabalarning o’quv faoliyati natijalari nazoratni tashkillashtirish uslubi psixologiyadan tashqari yana pedagogik nazariya va pedagogik amaliyoti tajribasiga ham asoslanishi kerak. Bu o’qitish natijalari nazoratning barcha usul va uslublariga talluqli va o’quv materialining individual suhbatlarda guruh mashg’ulotlarida yozma nazoratda, kurs va diplom ishlarida, sinov va imtihonlarida o’zlashtirilganligi sifatini davriy aniqlash bilan amalga oshirishning shakl va vaqti bo’yicha farqlarda chegaralar mavjud emas. Barchasi paydo bo’lgan shart-sharoitlar va shunga mos o’qituvchining fikrlari asosida tashkil etilishiga bog’liq. Masalan: agarda ilmiy adabiyotga bo’lgan engil qarashlarni sezilsa, u holda yozma so’rov shaklida yoki seminar mashg’ulotlarda tavsiya etilgan ma’lumotnomalardan muhim ma’lumotlarni o’zlashtirishlari zarur bo’lgan jihatlarni muhokama qilish orqali talabalar bilimni tekshirishni tashkillashtirish mumkin.
O’qitishning yakuniy tekshirishi deganda esa, semestr yoki yillik (o’tilgan kurs bo’yicha) bitiruv davlat imtihonlarini yoki diplom ishlarini tushunish qabul qilingan.
Ba’zi bir holatlarda kurs ishlarini ham o’z ichiga oladi, chunki bir tomonidan qandaydir muhim ilmiy muamoni o’zlashtirish tugallanadi, boshqa tomondan kurs imtihoni yoki diplom ishi (berilgan fanda) bo’yicha tayyorlov bosqichi vazifasini bajaradi. Shu tariqa kurs ishi teng me’yorda kursni o’zlashtirishdagi oraliq natijaga kelishdek yoki o’rganilayotganlardan uzviy muamosini o’zlashtirishning yakuniy natijasi sifatidagi ko’rsatkichidek qaralishi mumkin. Shuning odatda uchun kurs ishlarini yozayotganda uni bajarish vaqti va sifatiga etarlicha qat’iy talablar qo’yiladi. Bu nafaqat o’qish, balki yana ilmiy izlanish mashqlarini echishdir.
O’qish faoliyatining asosiy pedagogik funksiyalari quyidagilar:
- o’tilgan o’quv materialini talaba tomonidan o’zlashtirgan sifatini tekshirish va baholash;
- barcha talabalarning o’quv dasturini o’zlashtirishi umumiy va o’z oldilariga qo’yilgan maqsad bilan o’qish natijalarini taqqoslash vositasida o’quv jarayonining samarasini baholash;
- yo’l qo’yilgan kamchiliklarni bartaraf etish va erishilgan yutuqlarni ko’paytirish bo’yicha asosiy yo’naltiruvchi choralarini rejalashtirish, o’quv faoliyatini tashkillashtirishning samarali usul va uslublari talabalarning mustaqil ishlarini tashkillashtirishni o’zlashtirish va kengaytirish va h.k.
Seminar sinov va imtihonlar nazorat ishlari kurs va boshqa yozma ishlarini o’tkazgach, shuningdek, amaliy va laboratoriya mashg’ulotlarini tekshirib bo’lgach o’quv dasturini tuzatish va uning sifat ko’rsatkichini oshirishga yo’naltirish bo’yicha choralar ko’riladi.
Pedagogik nazorat jadvalini samarali ishlash uchun bir necha talabalarga javob berish zarur.