Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

Ekskursiyaniolibborish 
texnikasini 
aniqlash
.
Ekskursiyaniolibborish 
texnikasi ekskursiya jarayonining barcha tashkiliymasalalarini o‘z ichiga oladi. 
Masalan, 
avtobusliekskursiyamualliflariekskursantlarqachonvaqayerdaob’ektniko‘rishgatush
adilar, ob’ektlaroralig‘idaqandayharakatlanadilar, «gid portfeli»dagi ko‘rgazmali 
vositalarniqandayvaqachonnamoyishetilishiniobdono‘ylabko‘rib, 
zaruriyma’lumotlarnitexnologikxaritaning«tashkiliyko‘rsatmalar»grafasidayozadila
r 
(avtobusniqayerdato‘xtatish, 
ob’ektnioynadankuzatishmaqsadidaqayerdasekinroqhaydash, 
salondatartibsaqlashvash.k ).
 
Tanaffuslardanfoydalanish, vaqtniunumlisarflash (mavzuostilarniyoritishda, 
savoljavobda), 
«gid 
portfeli»dagi 
vositalarniko‘rsatishtexnikasi, 
diniyob’ektlargakirishtartibi, 
ob’ektniko‘rsatishdagidningo‘rni, 
avtobusharakatidaob’ektniko‘rsatishvashukabimuhimmasalalardatavsiyalarishlabch
iqishmuhimdir. 
 

---

102 
 
 

---

103 
6.2. Ekskursiya xizmatining texnologik xaritasini tuzish 
 
Texnologikxarita-
bumazkurekskursiyanimuvafaqqiyatlio‘tkazish, 
ob’ektlarnisamaraliko‘rsatish, 
ekskursiyaniolibborishuslubiyativatexnikasinito‘g‘ritanlashniko‘rsatibberuvchi, 
gidningharakatlarinitartibgasoluvchihujjatbo‘lib, 
quyidagitalablargajavobberishikerak:

Gidgamavzuniyoritishyo‘llariniko‘rsatishi; 

Ob’ektlarni ko‘rsatishvahikoyaqilishningsamaraliusullariniko‘rsatishi; 

Ekskursiyaningtashkiliymasalalaribo‘yichaaniqtavsiyalar berishi; 

Ob’ektlarni ko‘rsatishvahikoyaningbir-birigauyg‘unliginita’minlashi; 

Ma’lumekskursantlarguruhiqiziqishiniinobatgaolishikerak. 
Texnologikxaritaharbirekskursiyamavzusigaalohidatuziladi. 
Texnologikxaritavariantlaridaekskursantlarningyoshi, 
kasbivaboshqaqiziqishlari, 
ekskursiyaniolibborishningo‘zigaxosuslubiyatihamo‘zaksinitopadi. 
Texnologikxaritaquyidagicharasmiylashtiriladi: 
titulvarog‘ida
: 
ekskursiyamuassasasiningnomi, ekskursiyamavzusi, turi, marshrutdavomiyligi, 
masofasiekskursantlarningtarkibi, 
tuzuvchilarf.i.sh., 
ekskursiyatasdiqlangansanasiyoziladi. 
Keyingi 
sahifadaekskursiyaningmaqsadivavazifalari, 
ob’ektlarvato‘xtashjoylariko‘rsatilganmarshrutsxemasikiritiladi. 
Texnologikxarita 
3 
bo‘limdaniborat: 
kirish, 
asosiyqismvaxulosa. 
Kirishvaxulosaqismigrafalargakiritilmaydi. 
Masalan, 
«Samarqand-
Sharqgavhari»mavzusidagiekskursiyanitayyorlashdauslubiyishlanmaningkirishqism
idagidgaquyidagitavsiyalarniberishmumkin: 
engavvaloguruhbilantanishibolish, 
o‘zinivahaydovchinitanishtirishkeyinesaavtobusdaekskursantlarningo‘zinitutishqoi
dalarivamaxsusajratilganvaqtdaginasavol-
javobqilishvataassurotlaralmashishmumkinliginiaytishkerak.

---

104 
Axborotqismidaekskursiyaningnomi, 
marshruti, 
ekskursiyadavomiyligihaqidama’lumotberiladi. 
Buqismekskursantlarningmavzugaqiziqishiniuyg‘otadigandarajadayorqinvahis-
hayajonlibo‘lishikerak. 
Uniquyidagichaboshlashmumkin: 
«Samarqandnishoirlar,tarixchilar«Islomolaminingbebahomarvaridi», «SharqRimi», 
«Yeryuziningsayqali»deb atashadi. Samarqand 2500 yildanziyodboytarixgaegadir. 
SamarqandZarafshondaryosivodiysidageografikqulayjoylashganligisababli«Buyuki
pakyo‘li»ningmuhimchorrahasihisoblangan».
Ekskursiya 
guruhi 
to‘planadiganjoybuyurtmachibilankelishilganholdabelgilanadi, 
ekskursiyaningboshlanishjoyiesatexnologikxaritadananiqlanadi. 

---

105 
6.1-jadval