Şamil Vəliyev – 50
Yüklə 2,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
(ixtiyar köylünü vurur)
Haydı, şaşqın ixtiyar, Tənbəllərə qırmanc var. İXTİYAR Vurma, sönmüş qüvvətim, Yoxdur daha taqətim. İKİNCİ MƏMUR Başqa laf istəməm, sus, Əmr eyləmiş Keykavus: Bu qələ hər nə olsa Bitməlidir bir aya. 223 Bu dialoqdan aydın olur ki, Keykavus kimi qana susamış xaqanlar hakimiyyət, güc, silah, dözülməz cəza tədbirləri vasitəsilə özlərini cəmiyyətin havadarları, haqq-qanun müdafiəçiləri kimi göstərirlər. Hüseyn Cavid hökmdarların özlərindən uydurduqları «qanunların» zülm və fəlakətdən başqa heç bir nəyə qadir olmadığını söyləyirdi. «lənət olsun uymam bu gündən sonra, almasla parlayan qanlı taclara» - deyən Səyavş, Hüseyn Cavidin öz humanizmini, demokratizmini, həqiqətə və azadlığa məhəbbət fəlsəfəsini ifadəedirdi. Biz dramaturqun «Səyavuş» faciəsindən sonra qələmə aldığı «Xəyyam» pyesindəki (1935) Yusifin Alp Arslana cəsarətlə dediyi sözlərə nəzər saldıqda Cavidin mütərəqqi ideyalarının daha da inkişaf etdiyini, onun inqilabçı surətlərinin ideya-məfkurə və sənətkarlıq cəhətdən bir az da irəli getdiyini görürük. Alp Arslan Şərqin böyük filosof şairi Xəyyamdan nə istədiyini soruşduqda, o, kəndli üsyanının başçısı Yusifin azad edilməsini tələbedir. Yusifi xaqanın hüzuruna gətirirlər. Lakin zülm yuvası saraylara vəz alım şahlara qarşı kin bəsləyən üsyankar ruhlu Yusif təkcə özünün azadlığını düşünmür. Alp Arslanın bu «mərhəmətini» nifrətlə qarşılayan Yusif onun bütün xəyanətlərini üzünə deyir: Sən iştə zəhər kasələrindən səhər axşam, Sondun bizə badə. Evlər təməlindən yıxılıb, qalmadı bir dam, Sən etdin iradə. Var-yox soyulub getdi o bayquş Xülafəyə, Qoydun bizə minnət. Yüklə 2,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|