Sana: 201 y. Mavzu: 7-8-sinflarda o’tilganlarni takrorlash darsning maqsadi: 8

Sana: «___» _____________ 201__ y.
Mavzu: KO’PBURCHAKLARNING O’XSHASHLIGI
Darsning maqsadi: Ko’pburchaklarning o’xshashligi haqida ma’lumot berish, masalalar bilan tushuntirish.
Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________
Darsning borishi:
1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;

2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;

3. Yangi mavzuni yoritish:

Ko’pburchaklarning o’xshashligi
Kundalik turmushda teng shakllardan tashqari shakli (ko’rinishi) bir xil, lekin o’lchamlari turlicha bo’lgan shakllarga ko’p duch kelamiz. Tarix va geografiya fanlarida turli masshtabda ishlangan xaritalardan foydalangansiz. Respublikamizning sinf doskasiga ilinadigan va darslikda tasvirlangan xaritalari turli o’lchamda, lekin ular bir xil shaklda (ko’rinishda). Shuningdek, bitta fototasmadan turli o’lchamdagi fotosuratlar tayyorlanadi. Bu suratlarning o’lchamlari turlichabo’lsada, bir xil ko’rinishda, ya’ni ular bir-biriga o’xhsaydi (1-rasm). Masalan 2-rasmda har xil shakllar tasvirlangan. Ulardan, masalan, a) va g) shakllar bir-biriga o’xshash.


Faollashtiruvchi mashq.

2-rasmda keltirilgan shakllar ichidan yana qaysilari bir-biriga o’xshash? Nega?

Mashq. 3-rasmda to’rtta romb tasvirlangan. Ulardan faqat d) va e) romblar bir xil ko’rinishda ega. Bu romblar nimasi bilan boshqa romblardan ajralib turibdi? Keling, buni birgalikda aniqlaylik.

a) rasmdan ko’rinib turibdiki, AD=3, A₁D₁=2. Rombning tomonlari teng bo’lgani uchun,

tenglikni hosil qilamiz. Bu holatda romblarning mos tomonlari proporsional deb yuritiladi.
b) ABCD va A₁B₁C₁D₁ romblarning mos burchaklari o’zaro teng. Haqiqatdan ham A=A₁=45^o, B=B₁=135^o, C=C₁=45^o, D= D₁=134^o.
Shunday qilib, bu romblarning bir-biriga o’xshashligining sababi – mos tomonlarining proporsionalligi va mos burchaklarining tengligi deya olamiz. Ixtiyoriy ko’pburchaklar o’xshashligi tushunchasi ham shu asosda kiritiladi.
Burchaklari soni bir xil (demak, tomonlarining soni ham bir xil) bo’lgan ko’pburchaklar bir xil ismli ko’pburchaklar deb yuritiladi.