Sana 8-Sinf Algebra Mavzu : tenglamalar sistemasi II. Darsning maqsadi

Sana ____________ 8-Sinf Algebra

Mavzu : TENGLAMALAR SISTEMASI

II. Darsning maqsadi: a) Ta’limiy: O’quvchilarga chiziqli tenglamalar sistemasi haqida tushuncha berish.
b) Tarbiyaviy:O’quvchilarni vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash, mashqlar ishlash bilan o’quvchilarni mehnatsevarlikka o’rgatish.
d) Rivojlantiruvchi: mavzuga oid masala va mashqlar ishlash bilan o’quvchilarni bilim , ko’nikma va malakasini oshirish.
III. Darsning uslubi: no’ananaviy
IV. Darsning turi: aqliy hujum, bahs munozara
V. Darsning jihozi: ko’rgazmali qurollar, tarqatmalar.
VI. Darsning borishi: a) Tashkiliy qism: o’quvchilar bilan salomlashish, davomat aniqlash, o’quvchilarni darsga tayyorlash, uy vazifalarni nazorat qilish.
b) Asosiy qism: yangi mavzu bayoni:
Kutilayotgan natija: Chiziqli sistemalar sistemasi haqida umumiy ma’lumot berish.
O’tgan mavzuni takrorlash: Chiziqli funksiya grafigi qanday chiziladi?

Yangi mavzu bayoni:

TENGLAMALAR SISTEMASI
Ushbu masalani qaraylik.
Masala. O`quvchi yig`indisi 10 ga, ayirmasi esa 4 ga teng bo`lgan ikkita son o`yladi. O`quvchi qanday sonlarni o`ylagan?
Izlanayotgan sonlardan birini x bilan, ikkinchisini esa y bilan belgilaymiz. U holda, masala shartiga ko`ra x+y=10 va x-y=4 bo`ladi.
Bu tenglamalarda noma'lum sonlar bir xil bo`lgani uchun bu tenglamalar birgalikda qaraladi va ular ikkita tenglama sistemasini tashkil qiladi deyiladi:
(1)
Chap tomonda turgan katta qavs har bir tenglamani to`g`ri tenglikka aylantiruvchi (x; y) sonlar juftligini topish kerakligini bildiradi.
(1) tenglamalar sistemasi — bu birinchi darajali ikki noma'lumli ikkita tenglama sistemasiga misoldir.
Ikkita son: x=7 va y=3 (1) sistemadagi har bir tenglamani to`g`ri tenglikka aylantirishini tekshirib ko`rish oson:

Bunday sonlar juftligi (1) sistemaning yechimi deyiladi.
Birinchi darajali ikki noma'lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasi umumiy ko`rinishda bunday yoziladi:
bu yerda a1, a2, b1, b2, c1, c2 — berilgan sonlar, x va y — noma'lum sonlar.
Masalan, (1) sistemada: a1=1, b1=1, c1 =10, a2 =1, b2= -1, c2 =4.

(2) tenglamalar sistemasining yechimi deb, shunday x va y sonlar juftligiga aytiladiki, ularni shu sistemaga qo`yganda, uning har bir tenglamasi to`g`ri tenglikka aylanadi.

Tenglamalar sistemasini yechish — bu uning hamma yechimlarini topish yoki ularning yo`qligini aniqlash, demakdir.

Tenglamalar sistemasi:

Tenglamalar sistemasini yechishni determinant usuli:

Masala (98-03-24) k ning qanday qiymatlarida

sistemani birorta ham yechimi bo’lmaydi.

Yechish: Sistemaning ikkinchi tenglamasidan tenglamasidan ni hosil qilamiz. Uni sistemaning birinchi tenglamasiga qo’yamiz.

tenglama yechimga ega bo’lmasligi uchun

sistema bajarilishi kerak. Birinchi tenglamadan ni topamiz.
Ikkinchi munosabatdan esa ni hosil qilamiz.
Birinchi tenglamadagi tenglikni ikkinchi tenglamadagi munosabat inkor qilgani uchun javob faqat bo’ladi.
Javob : 3 (E)

VII. Darsni mustahkamlash: O’tilgan mavzu 446 – 447 misollarni ishlash.

Baholash: Yakka tarzda baholayman.
VIII. Uyga vazifa: 448-449 misollar.