Proceedings of International Conference on Modern Science and Scientific Studies Hosted online from Paris, France. Date: 19
th
December, 2022
ISSN: XXXX-XXXX Website: econferenceseries.com
146 | P a g e
bo‘lib turibdi[9].
Hozirgi kunda atrof-muhit turli manbalardan tashlanayotgan chiqindilar
ta’sirida doimo ifloslanadi. Atrof-muhitga tashianadigan chiqindilar material va
energetik chiqindilarga bo‘linadi. Material chiqindilarga gazsimon, suyuq va qattiq
chiqindilar kiradi. Energetik chiqindilarga esa elektromagnit to'lqinlar, qattiq
shovqin, issiq oqim va radioaktiv nurlanishlar kiradi.
Atmosfera havosini tabiiy manbalar ta’sirida ifloslanishi yerning barcha hududlarida
sodir bo‘lib turishi mumkin. Bular kuchli shamol natijasida o‘rama bo‘ronlami,
dovullami hosil bo‘lishi, uning ta’sirida tuproqlarning yemirilishi va natijada chang-
to‘zonlar ko‘tarihb, atmosfera havosining ifloslanishidir. Bunday ifloslanish
ko‘pmcha tropik, sahro-cho‘l mintaqalariga xos bo‘lib, kuchli siklonlar oqibatida
ro‘y berib turadi[4].
Atmosfera havosining asosiy ifloslantiruvchi moddalar quydagilarni tashkil
qiladi:
Karbonat angidrid (CO
2
) - yoki karbonat angidrid - nordon hid va ta'mga ega
bo'lgan
rangsiz
gaz,
uglerodning
to'liq
oksidlanish
mahsuloti. Erdagi
erkin kislorodning asosiy manbai bo'lgan fotosintez uchun zarur gaz . Past
konsentratsiyalarda u xavfli emas, havoda yuqori konsentratsiyalarda havo bilan
nafas oluvchi tirik organizmlarga ta'siri bo'yicha u asfiksiyali gaz sifatida
tasniflanadi.
Uglerod oksidi (CO) rangsiz, hidsiz gaz bo'lib, uglerod oksidi sifatida ham
tanilgan. U kislorod etishmasligi sharoitida va past haroratlarda qazib olinadigan
yoqilg'ining (ko'mir, gaz, neft) to'liq yonmasligi natijasida hosil bo'ladi. Nafas
olayotganda, uglerod oksidi, uning molekulasida mavjud bo'lgan qo'sh aloqa tufayli,
inson qoni gemoglobini bilan kuchli murakkab birikmalar hosil qiladi va shu bilan
kislorodning qonga oqishini bloklaydi.
Oltingugurt dioksidi (SO
2
) (oltingugurt dioksidi, oltingugurt dioksidi)
oltingugurt o'z ichiga olgan qazilma yoqilg'ilarni, asosan, ko'mirni yoqish paytida,
shuningdek, oltingugurt rudalarini qayta ishlash jarayonida hosil bo'ladi. U birinchi
navbatda kislotali yomg'ir hosil bo'lishida ishtirok etadi.
SO 2
ning global
emissiyasi yiliga 190 million tonnani tashkil qiladi.Oltingugurt dioksidining
odamga uzoq vaqt ta'siri birinchi navbatda ta'm sezgilarining yo'qolishiga, nafas