Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Fiziologik qon o’rnini yuosuvchi eritmalar (gramida 1 litr suvli eritmada)
9-jadval
Eritma nomi NaC
l
KC
l
Na
HCO
3
CaCl
2
*6H
2
O
MgCl
2
*6H
2
O
MgSO
4
*7H
2
O
NaH
2
PO
4
Na
2
H
2 
PO
4
Glyu
-
koza
Boshqa 
ko’shimchalar
Ringer- Lokk
Triode
SOLIPK
tuzli infuzion
eritma
LIPK
suyuqligi
Atsler-
Leman
Petrova
suyuqligi
Serotransfuzi
n
SOLIPK
Polivinilpir -
Ollidon 
(PVP)
Qon o’rinini
9,0
8,0
8,0
15,0
8,0
15,0
7,5
8,0
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,4
2
0,2
1,0
0,8
0,1
1,2
-
-
1,68
0,2
1,0
0,8
0,1
1,2
-
-
0,5
-
0,1
-
-
0,1
-
0,1
0,005
-
-
0,05
-
-
-
-
-
-
0,05
0,13
8
-
-
-
0,05
2
-
-
-
-
-
-
-
0,476
-
1,0
1,0
-
-
-
-
10,0
-
SO
2
rN 6,0-
6,4gacha
0,7gummiarabik
a
10%on
Ishlatishdn 
oldin 
odam 
zardobi 
bilan 
4:1 
nisbatda 
aralashtiriladi.
35,0PVP 
va 
18,5 ml xlorit 
kislota. Eritmasi

---

bosuvchi 
suyuqlik
Gidrolizin L-103 geterogen zardob yoki tirik hayvonlar qoni to’liqsiz oqsil gidrolizatidir.
Uning tarkibiga barcha almashmaydigan aminokislotalar, shuningdek triftozan, 0,9% NaCl, 
0,02% CaCl
2
va 2% glyukoza kiradi. Gidrolizatga kolloid xossa berish uchun (og’ir kon 
ketishlarda bu juda muhim) unga 10% gomogen zardob qo’shiladi.
Tayyorlangan qon almashtiruvchi va fiziologik eritmalar kalsiy karbonat va cho’kmalarni 
hosil bo’lishdan saqlash uchun ba’zi bir ehtiyotkorliklarni talab qiladi. Bu maqsadda avval hamma 
suvning 2/3-3/4 qismi tayyorlanadi va o’zaro hosil qilmaydigan tuzlar eritmalari sterillanadi, keyin 
sterillangan eritmaga aseptik sharoitda qolgan suvda eritilgan NaHCO
3
qo’shiladi.
Karaxtlikka qarshi eritmalar
Odatda karaxtlikka qarshi eritmalar qon o’rnini bosuvchi eritmalarning turli xil dori 
moddalari bilan qo’shilishidan iborat bo’lib, karaxtlik holatlarida arterial qon bosimini 
ko’tarilishida markaziy va vegetativ nerv sistemasi faoliyatini, qon va to’qimalar ximizmini 
tiklanishiga yordam beradi. Karaxtlikka qarshi eritmalarni 3 ta guruhga bo’lish mumkin.
1. Oddiy karaxtlikka qarshi eritmalar tarkibiga tuzlar, glyukoza va alkogol kiradi.
2. Tarkibida glyukoza, alkogol, bromidlar va narkotiklar saqlagan murakkab karaxtlikka 
qarshi eritmalar.
3. Tarkibida glyukoza, alkogol bromidlar, narkotiklar va qon zardobi bo’lgan murakkab 
karaxtlikka qarshi eritmalar.
Birinchi guruhga kiruvchi eritmaga SOLIPK karaxtlikka qarshi suyuqligi misol bo’lishi 
mumkin.
Tarkibi: natriy xlorid 7 g
kaliy xlorid 0,2 g
magniy sulfat 0,4 g
glyukoza 54,2 g
spirt 96% 80 ml
Veybel suyuqligi 3,3 ml
suv 1000 ml gacha
Ikkinchi guruhga kiruvchi karaxtlikka qarshi suyuqliklarda glyukoza spirt aralashmasining 
davolashda faolligi bromidlar va narkotiklar bilan kuchaytirilgan. Misol tariqasida Asratyanning 
karaxtlikka qarshi suyuqligini keltirish mumkin. Bu suyuqlik 2 xil ko’rinishda bo’ladi.
A eritma tarkibi:
natriy xlorid 8 g
natriy bromid 0,75 g
natriy gidrokarbonat 0,6 g
suv 500 ml gacha
B eritma tarkibi:
uretan 0,6 g
barbital 0,15 g
kalsiy xlorid 1,5 g
glyukoza 17 g
spirt 15 ml 96%
suv 50 ml gacha
Qonga yuborishdan oldin ikkala eritma ham 20-25°C gacha isitiladi (bundan oshmasligi 
kerak) va qo’shishdan oldin aralashtiriladi. Uchinchi guruhga karaxtlikka qarshi eritmalari 
qovushqoq komponentlar qo’shish bilan murakkablashtirilgan. Masalan: Belyakov va Petrov 
karaxtlikka qarshi eritmasi tarkibiga:
natriy bromid 1 g
kofein 0,2 g
morfin 40 ml

---

zardob 0,01 g
sinkol 400 g kiradi.
Shu guruhning boshqa eritmasi — SOLIPK karaxtlikka qarshi eritmasi:
spirt rektifikati 50 ml
glyukoza 50 g
tekodin 0,04 g
defibrinlangan zardob 200 ml
suv 500 ml gacha saqlaydi.
Bu eritmalar tarkibida qon tomirlarida uzoq vaqt saqlanuvchi sinkol va zardob borligi uchun 
organizmdagi aylanayotgan qon hajmi ortadi. Bu guruhning kuchsiz tomoni shundaki, bo’larda 
buzilgan almashinuvni me’yorlashtiruvchi moddalar yo’q.
Karaxtlikka qarshi eritmalarni tayyorlashda ham izotonik va qon almashtiruvchi eritmalarni 
tayyorlashdagi qoidalarga amal qilinadi. Spirt sterillangan eritmaga qo’shiladi. Agar eritmalar 
ampula yoki germetik berkitilgan idishlarda tayyorlansa, spirt sterilizatsiya paytida glyukoza 
ishqoriy muhitda karamellanadi. Shuning uchun Asratyan karaxtlikka qarshi eritmasi yuqorida 
ko’rsatilganidek, alohida 2 ta A va B eritma holida tayyorlanadi.