Satiş ÜÇÜn nəZƏRDƏ tutulmuş uzunmüDDƏTLİ aktiVLƏRİn uçotu və dayandirilmiş ƏMƏLİyyatlar üZRƏ” kommersiya təŞkilatlari üÇÜN 23 №li milli mühasibat uçotu standartinin tətbiqi üZRƏ

Uzunmüddətli aktivlər Torpaq və binalar 205, 000 Tikili və avadanlıq 285, 000 Nəqliyyat 125, 000 Mebel 30, 000 645, 000 Satış üçün nəzərdə tutulmuş uzunmüddətli aktivlər Binalar 45, 000 Avadanlıq 45, 000 90, 000 735, 000

42-ci maddədə deyilir ki, cari dövrdə satış üçün nəzərdə tutulmuş uzunmüddətli aktivlər, verilən müqayisə məlumatında da satış üçün nəzərdə tutulmuş aktivlər kimi təsnif edilməməlidir.


Əlavə açıqlamalar (43-44-cü maddələr)


43-cü maddədə istər satış üçün nəzərdə tutulmuş, istərsə də artıq satılmış uzunmüddətli aktivlərə aid tələb edilən əlavə məlumatlar aşağıdakılardır:

1. 
   Uzunmüddətli aktivin (və ya silinmə qrupunun) təsviri – yəni satışa məhz nəyin çıxarıldığı.
   
2. 
   Satış faktlarının və şərtlərinin təsviri. Həmçinin silinmənin planlaşdırılmış aparılma üsulu və gözlənilən vaxtını.
   
3. 
   Tanınmış mənfəət və ya zərər. Mənfəət və zərər haqqında hesabatda ayrıca göstərilməyibsə, hesabatdakı həmin mənfəət və ya zərərin daxil olduğu maddə.
   

Əvvəlcə də xatırlandığı kimi, aktivin satış üçün nəzərdə tutulmuş uzunmüddətli aktiv kimi təsnif edilməsi tamamilə rəhbərliyin niyyətindən asılıdır. Rəybərliyin niyyətinin göstəricisi kimi həmçinin satış planı mövcud olmalıdır. Əgər rəhbərlik fikrini dəyişib aktivi satışdan götürərək adi istifadəyə geri verirsə, 37-ci maddənin tələblərinə görə, hesablara əlavə edlimiş qeydlərdə planın dəyişikliyinə və planda olan dəyişikliyin verə biləcəyi istənilən maliyyə nəticələrinə dair izahat verilməlidir.

BÖLMƏ B


TÖVSİYƏLƏR

1. 
   “Xəzər” şirkəti 3 fərqli məhsul istehsal edən şirkətdir. Bunlar:
   

• 
  Un məmulatları (çörək, keks, peçenye)
  
• 
  Uşaq oyuncaqları
  
• 
  Mətbəx ləvazimatları
  

Son 3 il ərzində, şirkətin oyuncaq istehsal edən sexinin məhsuldarlığı sabit olaraq pisləşirdi. 01.09.2007 tarixində “Xəzər” şirkəti, 50, 000 manat məbləğində xalis xaric etmə zərərinə məruz qalaraq, oyuncaq istehsal edən sexin işini dayandırdı. Bundan əlavə, keçmiş işçilərə 30, 000 manat məbləğində işdən çıxma müavinəti ödənməli oldu.

31.12.2007 tarixində bitən ilin aralıq Mənfəət və zərər haqqında hesabatında (oyuncaq sexinin xaric edilməsinin maliyyə xərclərini nəzərə almadan) aşağıdakılar görünürdü:

	Un məmulatları	Oyuncaqlar	Mətbəx ləvazimatları	Cəmi
	manat	manat	manat	manat
Gəlir	175, 000	90, 000	280, 000	545, 000
Xərc	100, 000	100, 000	145, 000	345, 000
	75, 000	(10, 000)	135, 000	200, 000
Vergi				(60, 000)
				140, 000

Qeydlər:

1. 
   Vergi dərəcəsi 30%-dir və hər sexin gəlirinə müvafiq olaraq sexlər üzrə paylana bilər.
   
2. 
   Oyuncaqlar sexinin xaric edilməsi “Xəzər” şirkətinə 50, 000 manat məbləğində zərər verdi.
   
3. 
   Oyuncaqlar sexinin xaric edilməsi xərclərindən savayı “Xəzər” şirkəti keçmiş işçilərə 30, 000 manat məbləğində işdən çıxma müavinəti ödəməli oldu.
   
4. 
   “Xəzər” şirkəti 23№-li Milli Mühasibat Uçotu Standartının təqdimat tələblərini hesablara əlavə edilən qeydlər vasitəsilə tətbiq edir.
   

Tələb edilir: “Xəzər” şirkəti tərəfindən açıqlanmalı olan məlumat

23№-li Milli Mühasibat Uçotu Standartının tələblərinə görə mənfəət və zərər haqqında hesabatda, bir sətirlə, ən azından aşağıdakı məbləğlərin cəmi göstərilməlidir:

1. 
   Dayandırılmış əməliyyatın vergiqoymadan sonrakı mənfəət/zərəri.
   
2. 
   Ədalətli dəyərin yenidən qiymətləndirilməsi və/və ya xaric edilmədən alınan vergiqoymadan sonrakı mənfəət/zərər.
   

”Xəzər” şirkəti tərəfindən bu varianta riayət edildiyi halda, mənfəət və zərər haqqında hesabatda vergiqoymadan sonrakı xalis mənfəət/zərər adi fəaliyyətdən sonra göstəriləcək:

Dayandırılmış əməliyyatdan mənfəət/zərər (63, 000)

Sexin satış əməliyyatından alınan zərər (10, 000) üstə gəlsexin xaric edilmə zərəri (50, 000) və üstə gəl keçmiş işçilərə ödənilən işdən çıxma müavinəti (30, 000) nəticədə ümumi zərəri verir (90, 000). Əldə edilmiş zərəri 30 % vergi məbləği qədər azaltsaq (27000), nəticədə vergiqoymadan sonrakı zərər 63000 manat təşkil edəcək.

Hesablara əlavə edilmiş qeydlərdə zərər haqda daha geniş məlumat verilməlidir:

• 
  Əməliyyatın dayandırıldığı il ərzində dayandırılmış əməliyyatdan əldə edilən gəlir.
  
• 
  Dayandırılmış əməliyyata aid xali aktivlərin satış xərcləri çıxılmaqla ədalətli dəyərə qədər qiymətləndirilməsindən və ya satışından əldə edilən gəlir/zərər.
  
• 
  Əməliyyatın dayandırıldığı il ərzində dayandırılmış əməliyyatdan alınan zərər.
  
• 
  Dayandırılmış əməliyyata aid vergiqoymadan əvvəlki mənfəət.
  
• 
  Dayandırılmış əməliyyatın fəaliyyəti nəticəsində ödənilməli olan vergilər.
  
• 
  Uzatma olunca, davam edən əməliyyatlar üçün oxşar məlumat.
  

Bu, aşağıdakı kimi göstərilə bilər:

	Davam edən əməliyyatlar		Dayandırılmış əməliyyatlar	Cəmi
Gəlir	455, 000		90, 000	545, 000
Xərc	(245, 000)		(130, 000)	(375, 000)
Vergiqoymadan əvvəlki xalis mənfəət/(zərər)	210, 000		(40, 000)	170, 000
30%-lik vergi	(63, 000)		12, 000	(51, 000)
Vergiqoymadan sonrakı xalis mənfəət/zərər	147, 000		(28, 000)	119, 000
Aktivlərin xaric edilməsindən alınan zərər			(50, 000)	(50, 000)
			(78, 000)	69, 000
Aktivlərin xaric edilməsinin vergidən azad edilməsi			15, 000	15, 000
			(63, 000)	84, 000