Savollarga javoblar Indeks deganda nimani tushunasiz? Lotincha indeks index

Savollarga javoblar Indeks deganda nimani tushunasiz? Lotincha indeks index

---

---

Savollarga javoblar
1.
Indeks deganda nimani tushunasiz?

Lotincha indeks (index) so‘zi aynan tarjima qilinganda alomat,

belgi degan ma’noni bildiradi. Bu so‘zni ko‘pincha “ko‘rsatkich” 
mazmunida ham sharhlaydilar.
2.
Indeks usulining funksiyalari nimalardan iborat?


Indekslar  mantiq ilmi (logika)ning sintez va analiz usullariga
asoslanadi. Hodisalar to‘plami yoki murakkab hodisa ayrim 
elementlardan, qismlardan tarkib topadi, ularning o‘zgarishlari
har xil me’yorlarda kechadi. Indeks usuli ularni bir butunga 
aylantiradi, yaxlitlashtiradi va o‘rtacha o‘zgarish me’yori sifatida
shakllantiradi. Demak, indekslar sintezlash, umulashtirish 
funksiyasini bajaradi.
Shu bilan birga ular natijaviy hodisalar o‘zgarishida boshqa 
omil-hodisalar rolini baholash, ularning hissasini aniqlash
imkonini beradi, demak, indekslar analitik funksiyani  ham 
bajaradi.
3.
Indeksning qanday turlarini bilasiz?

Indekslar qanday jarayonni ta’riflashi va vazifalari jihatidan to‘rt

turga bo‘linadi: dinamika indekslari, reja (shartnomani) 

bajarish indekslari, hududiy indekslar va xalqaro indekslar.
Indekslar murakkab hodisaning ayrim elementlari, ularning bir 
xil to‘dalari va umuman murakkab hodisa uchun hisoblanishi
mumkin. Shu jihatdan ular guruhiy, yakka va umumiy indekslarga 
bo‘linadi.
Qanday ko‘rsatkichlar indekslashtirilishiga qarab, iqtisodiy 
indekslar miqdoriy ko‘rsatkichlar  indeksiga va sifat 

ko‘rsatkichlar indeksiga bo‘linadi.
Umumiy indekslar hisoblash usuliga qarab, agregat shakldagi va 


arifmetik o‘rtacha, garmonik  o‘rtacha va geometrik  o‘rtacha
indekslarga, ular esa, o‘z navbatida, vaznli  va vaznsiz 
indekslarga, vaznli indekslar esa bazis vaznli, joriy vaznli,