Sayali sadiqova



Yüklə 3,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/208
tarix25.12.2023
ölçüsü3,57 Mb.
#194908
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   208
Mohsun N - Sayali S Azerbaycan edebi dili son (2)

Rəhbəri
 
(
rəhbərlik

bələdçilik
) sözünün qarşılığı kimi işlən-
miş 
"qəcərçi" 
sözü isə nə qədim türk mətnlərində, nə də orta əsr 
yazılı abidələrində qeydə alınmışdır. Bu sözə bizə məlum məş-
hur mənbələrdən yalnız XVI əsr Azərbaycan tərcümə əsəri "Şü-
hədanamə"də iki cümlədə rast gəlirik:
Bir 
qəcərçiyi
ücrət ilən dutdı, ta badiyə yolından Müslimi 
Kufəyə yetürə. Tanrının təqdirindən 
qəcərçi
yolı azdı.
L.Budaqov
 
bu sözü "
ğəçərçi-ğəzərçi” 
şəklində qeydə almış 
və onun 
“bələdçi”, “yol göstərən”, “rəhbər" 
mənalarını göstər-
mişdir. Maraqlıdır ki, 
"qəğərçi” 
sözü Səfəvilər dövründə farsca 
yazılmış bir neçə əsərdə 
"rabitəçi”, "bələdçi” 
mənasında işlən-
1
Xızır Bəvazici. Kəvamilüt-təbir. Əlyazma. AMEA Əlyazmalar İnstitutu: D-
13, 224a
2
Yenə orada.


86 
mişdir. Azərbaycan alimi Həsən Zərinəzadənin fikrincə, 
"qəcər-
çi” 
sözü 
"qaçırmaq" 
feilindən 
(qaç+ır +çı) 
törənmişdir 
1

Tofiq Abdullayev “
qəcərçi
” sözünü, ümumiyyətlə, qeydə 
almamışdır. 
Orijinaldakı ayrı-ayrı düzəltmə və mürəkkəb sözlərin tərcü-
mədə olduğu kimi saxlanılması halları da müşahidə olunur. Mə-
sələn: Tiflisinin işlətdiyi 
rəhvar
-
yorğa

rebaxor

sələmçi,
rekab-
dar - üzəngitutan

napədid

görünməz

nabaleğ 

həddi
-
büluğa
çatmamış
gənc
və s. sözləri Bəvazici tərcümə etməyi lazım bil-
məmiş və türkcə mətndə olduğu kimi işlətmişdir. Bu fakt isə hə-
min sözlərin o dövrdə Azərbaycan türkcəsində də ümumişlək sə-
ciyyə daşıdığını sübut edir. 
Bəvazicinin orijinaldakı eyni leksik vahidləri, xüsusilə də 
düzəltmə və mürəkkəb sözləri bir neçə fərqli şəkildə tərcümə et-
diyi hallara da rast gəlirik. Maraqlıdır ki, belə hallar bəzən eyni 
maddədə, hətta eyni vərəqdə müşahidə olunur. Məsələn: 

Yüklə 3,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   208




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin