Sayali sadiqova
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Dəvləngəç - sarıköynək: Bəgəndürməz isən şahə şikari Kim, oldu ŋ dəvləngəcdən dəxi bari. Bu söz XIII-XVI əsrlərə aid bir sıra ədəbi mətnlərdə, eləcə də lüğətlərdə, məsələn, “Ət-töhfə”də eyni mənada işlənmişdir. Dişürmək/dövşürmək - yığmaq, toplamaq: Əgər əskildisə bu cism tonı, Dişür qoqnus kibi, yığ odunı… 1 XIII asırdan günümüze kadar kitaplardan toplanmış tanıklariyle Tarama sözlüğü. I-VI c., Ankara, 1941-1945, səh.977-978 135 Bərü gəl bu sədəflər ağzını aç, İçün dişür, qabın yabanlara saç. Öncə qeyd edək ki, Şirazi birinci beytdə “dişürmək” feili ilə yanaşı, onun sinonimi olan “yığmaq” felini də eyni misrada işlətmişdir. Yeri gəlmişkən əlavə edək ki, eyni cümlə, misra və ya beyt daxilində ana dilinə məxsus sinonim sözlərin qoşa işlə- dilməsi “Dastani-Əhməd Hərami”, Yusif Məddahın “Vərqa və Gülşah”, Suli Fəqihin “Yusif və Züleyxa” məsnəvilərinin, eləcə də “Kitabi-Dədə Qorqud”un dili üçün də səciyyəvi xüsusiyyət- dir. Prof. Əbdüləzəl Dəmirçizadə və prof. Tofiq Hacıyev bu xü- susiyyəti tayfa dilləri ilə bağlayırlar. Bu hal başqa türk yazılı abidələrində də qeydə alınmışdır. “Dişürmək” sözü “Kitabi-Dədə Qorqud”da, “Əs-sihah”da, “Dastani-Əhməd Hərami”də. Suli Fəqihin “Yusif və Züleyxa” məsnəvisində və Şah İsmayıl Xətainin dilində işlənmişdir. V.Radlov bu sözü “dəvşirmək” şəklində qeydə almışdır. Müəllif bu sözün Krım türklərinin dilində “aklın başına dəvşir” ( ağlını başına yığ ) ifadəsində işləndiyini də qeyd edir. Maraqlıdır ki, Şi- razi də aşağıdakı beytdə həmin ifadəni işlətmişdir: Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|