Aymaq - ayılmaq:
Yüzi ŋ gör badə nuş et, ay xumarı, Nolursa ola, andan so ŋ ra barı. “Aymaq” feilinin bu mənası bizə məlum olan məşhur mən-
bələrdən yalnız ikisində - “Tarama sözlügü”ndə və V.Radlovun
lüğətində qeyd olunmuşdur. Qeyd edək ki, “Tarama sözlü-
gü”ndə
“aymaq” sözünün bu mənasına aid yeganə nümunə
“Gülşəni-raz” tərcüməsindən verilən yuxarıdakı beytdir.
“Ay- maq” feili bu mənada çağdaş türk dilində işlənir. (Azərbaycan
türkcəsində isə bu söz həmin feilin yalnız qayıdış növündə
ayıl- maq şəklində işlənir). Bununla belə,
“aymaq” feilindən düzəl-
miş
“ayıq” sifətində bu sözün əski şəkli qorunub saxlanmışdır.
“Aymaq” feili qədim türk mətnlərində
“demək”, “danışmaq”, “söyləmək” mənalarında işlənmişdir . Qütbün “Xosrov və Şirin”
tərcüməsində də
“aymaq” bu mənanı daşıyır
1
. Onu da qeyd
edək ki, qədim türk mətnlərində “aymaq” felindən düzəlmiş
“ayıtmaq” (danışdırmaq) feili də işlənmişdir . “Kitabi-Dədə Qor-
qud”da bol-bol işlənən bu feil isə
“danışdırmaq” yox,
“danış- maq” mənasındadır:
“Qorqut ata ayıtdı ” . “Ozan aydır ” .
“Gülşəni-raz”da da “ayıtmaq” feili sonuncu mənada işlən-
mişdir:
1
Наджип Э.Н.
Исследования по истории тюркских языков XIV века. М.,
1989, с.448
132
Ol aydur bundan özgə yerü gög var, Kim anda toptoludur süni-səttar.
