2022
№ 1
378
Shuday qilib
va
lar boyicha quyidagi kvadrat tenglamaning yechimlari bo’ladi.
Bu yerda diskirminant
Shuning uchun va larning qiymatlari xaqiqiy sonlardan iborat.
uchun yechim
Shuning uchun
Shunday qilib,
, Demak
Bu berilgan kubik tenglamaning yechimi,
qolgan ikkita yechimi
Demak,
.
Demak,
.
Shunday qilib kubik tenglamaning uchala ildizi quyidagiga teng:
.
ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL
SCIENTIFIC JOURNAL
2022
№ 1
379
Misol 2.
tenglamani yeching
6
.
Yechilishi. Bu yerda
.
yoqligi uchun almashtirish olmaymiz.
deb olamiz.
Shuday qilib
va
lar boyicha quyidagi kvadrat tenglamaning yechimlari bo’ladi.
Bu yerda diskirminant
Demak, ikkita bir xil yechimga ega.Ya’ni
Demak,
yoki
Berilgan kubik tenglamaning yechimlari:
ya’ni 6,-3,-3.
Misol 3.
tenglamani yeching.
ni yoqotish uchun
almashtirish olamiz.
U holda
yoki
Bu yerda
.
almashtirish olamiz.Shunday qilib
va
Shunday qilib
lar t bo’yicha quyidagi kvadratik tenglamaning yechimi
bo’ladi.
Bu yerda diskirminant
Shunday qilib
ildizlar qo’shma kompleks sonlar.
6
A. S. Yunusov, S. I. Afonina, M. A.
Berdiqulov,D. I. Yunusova qiziqarli matematikava olimpiada masalalari.55b.
ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
2022
№ 1
380
Demak,
, demak,
Xuddi shunday
Demak,
, demak,
bo’lgani uchun berilgan kubik tenglamaning yechimlari:
bu yerda
.
Xulosa. Turli matematika musobaqalari
va olimpiadalarida kubik
tenglamalarga bir necha bor duch kelamiz. Bu tenglamalarni yechishda o’quvchilar
ancha qiyinchiliklarga duch kelishadi. Yuqorida keltirilgan kubik tenglamanin
yechishning Kardano usuli bu qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.To’rtinchi
darajali tenglamalarni yechish usullaririni keying maqolada e’lon qilamiz.
Adabiyotlar:
1. B.V.Ramana: "Higher Engineering Mathematics" 11
th
Edition, Tata
McGraw-Hill, 2010.
ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
2022
№ 1
381
2. G.Gaymnazarov va boshq. Umar Xayyom va algebra //Fizika,
matematika
va informatika. 2014.№ 5.– В.48-52.
3. Roman Wituła, Damian Słota. Cardano’s formula, square roots, Chebyshev
polynomials and radicals. Journal of
Mathematical Analysis and
Applications. 363 (2010) 639–647p.
4. Бронштейн И.Н., Семендяев К.А. Справочник по математике для
инженеров и учащихся ВТУЗов. М.: Наука, 2006.
5. A. S. Yunusov, S. I. Afonina, M. A. Berdiqulov,D. I. Yunusova qiziqarli
matematikava olimpiada masalalari. Toshkent, 2007.