Scientific progress


www.scientificprogress.uz



Yüklə 439,67 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/5
tarix20.04.2022
ölçüsü439,67 Kb.
#55844
1   2   3   4   5
xiva-xonligining-buxoro-va-qo-qon-xonligi-bilan-olib-borgan-o-zaro-savdo-aloqalarining-mahalliy-manbalarda-yoritilishi

www.scientificprogress.uz

 

 



Page 210

 

 



Nodir  sardorni  va  Dashti  Qipchoqqa  O’rta  Yuz  qozoqg’a  Olloberdi  xo’jani  elchi  qilib 

yuboriladi

3



Munis  “Firdavs  ul-iqbol”da  yozishicha,  1228  (1813-1814)  yili  Umarshayx  va 



Amirxonkim...  Xuroson  bilodining  xonlariga  elchi  qilib  yubormish  erdi... 

ostonbo’sliqqa  yetib,  barcha  xonlarning  arizadosht  va  ixlosnomalarin  yetkurdilar... 

Rabi'-al-avval  oyining  avoyilida  Hasan  Murod  otaliq  Buxoro  elchisi  Boymuhammad 

jarchi  boshi  bilan...  Muhammad  Rahimxon  mulozimatiga  foyiz  bo’ldi.  Mohi 

mazkurning  avoxirida  Berdi  inoqni  elchiyi  mazburg’a  qo’shub,  Buxoroga  irsol  qildi... 

Mazkur  oyning  27  sida,  yakshanba  kuni  Berdi  inoq  Amir  Haydarning  elchisi 

Podshoxoja  sadr bila  Buxorodin  kelib,  ostonbo–sliq  sharafiga ixtisos  topdilar. Jumod-

il-avval  oyining  10  ida,  juma  kuni  Kurdistondin  elchilar  kelib...  tansuqoti  mutakosira 

peshkash  chiqdilar...  Buxoro  elchisi  Podshoxojaga  yana  Berdi  inoqni  masxub  qilib, 

Buxoroga yubordi. Jumodiy-as-soniy oyining 8 ida, juma kuni Xuroson elchilarin ixsoni 

podshohona  va  in'omi  begarona  bila  bahramand  qilib,  o’z  yurtlariga  ruxsat  berdi. 

Badirxon  bek  va  Muhammad  Husayn  bekni,  Sattor  Kuli  og’o  bila  mazkur  bo’lg’on 

elchilarga  qo’shib  yubordi.  Bu  mazmun  bilakim:  Agar  ellik  va  itoat  izhorida  sodiq 

bo’lsalar,  kuz  faslida  inshoollo  ul  tarafga  azm  etkumizdir.  Agar  el  muxolif  bo’lsalar, 

alar samtig’a nuhzat qilg’umizdir. Agar el bo’lsalar, Saodat qulixon yanglig’ akobir va 

mo'tabar kishilardan ko’p kishi mulozimatga irsol qilib, zakot va xirojni kamo haqqahu 

yuborsinlar. Agar seshanba kuni Xuroson azimati bila, yo–lga tushub ravon bo’ldilar

4



1230/1815  -  1816  yili  –Berdi  inoq  Buxoro  elchisi  bila  mulozimatga  yetdi.  Ul 

ovonda  Ho’qand  viloyatining  hokimi  Umarxondin  Sayid  Muhammad  xoji  elchilikka 

kelib, ostonbo’sliq sharafin topdi

5



Xivalik  tarixnavislar  Munis,  Ogahiy  va  Bayoniy  tomonidan  yozib  qoldirilgan 

dalillar, shubhasiz, O’rta Osiyo, ayniqsa, O’zbekiston xalqlari tarixini o’rganishda katta 

ahamiyatga  ega.  Lekin  ular  o’z  asarlarini  yozar  ekanlar,  ko’p  masalalar  haqida 

gapirishsa-da, ularni tafsiloti bilan yoritmaydilar. 

Masalan, Xiva xonligiga atrof xonliklardan va mamlakatlardan elchilarning kelishi 

va  kimlarning  elchi  bo–lib  kelganini  ko’rsatsalar-da,  lekin  ularning  kelishdan 

maqsadlari, nima masala ustida suhbat qilganliklari haqida gapirmaydilar. 

1281/1815  -  1816  yili  Kandum  sardorni  Buxoroga  elchi  qilib  yubordi.  Ramazon 

oyining 10 ida, shanba kuni Buxoro elchisi Nurmuhammadbek Xivaga keldi. 

Mazkur  Xorazmda  yozilgan  asarlarning  mualliflari  boshqa  mamlakatlar  bilan 

bo–lganidek,  Qo’qon  va  Buxoro  xonliklari  bilan  ham  bo–lgan  diplomatik 

munosabatlarga  oid  ma'lumotlarni  keltirib  o’tishda  davom  etadilar.  1259/1843  yili 

–zulqa–da  oyining  14  ida  chohorshanba  kuni  ul  hazrat  (Rahimqulixon  -  Q.  M.) 

Ho’qand  elchisi  Qorabosh  dodxohg–a  Bobobekni  elchilik  yo–suni  bila  qo–shub 

                                                           

3

 Шу асар. Инв. No 5364л. 171 б - варақ. 



4

 Шу асар. Инв. No 5364/I. 177 б- варақ. 

5

 Шу асар. Инв. No 5364/I. 186 а-б - варақ.



 


SCIENTIFIC PROGRESS

 

VOLUME 3 ǀ ISSUE 2 ǀ 2022 



ISSN: 2181-1601

 

 



Uzbekistan  

                            




Yüklə 439,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin