Şəbəkələrin baza texnalogiyaları
Yüklə 435,15 Kb.
|
|
Şəbəkələrin baza texnalogiyaları Lokal şəbəkələr üçün nəzərdə tutulan tex. İçərisində ən çox ist . olunan tex. biri Ethernet texnalogiyasıdır.Ethernet texnalogiyasının informasiyanın ötürülmə sürətinə görə bir neçə versiyaları mövcuddur.Bunlara fast Ethernet ,gigabit Ethernet,100vg anylan və başqa texnalogiyalarda daxildir. Qeyd edəkki ethernet texnlogiyasında əsasən mühitə müraciət üçün csma/cd protoqolu istifadə olunur.Mahiyyət etibari ilə bu şəbəkədən ist edən tərəf bütün komplara eyni anda öz məlumatını göndərir.Ethernet texnalogiyası ilk dəfə 1975-ci ildə herox firması tərəfindən təklif olunub.1980-ci illərdə aparılmış təcrübərlərə əsaslanaraq D.İ.X. texmnalogiya işlənmişdir.Bu variant əsasında beynəlxaq İ.E.E.E təşkilatı tərəfindən ethernet texnalogiyasıdan istifadəsi üçün ieee 802.3 standartı hazılanmışdır.802.3 standartının fiziki birləşmələrdən istifadə olunan aşağıdakı xüsusi növləri mövcuddur. 1)10 base-2. 10base-2 diametri 0.25 dymdən ibarət olan koresial (incə koreksial)kababeldən istifadə olunur.Bu tip şəbəkəlrdə kabeldə ist olunan müqavimət 50 Om olmalıdır.Təkrarlayıcıdan kompa qədər məsafə isə 185 m ola bilər.Qeyd olunan uzunluqda max. 30 şəbəkə düyün nöqtəsi birləşdirilə bilər.Ondan çox olduqda isə təkrarlayıcıdan istifadə etmək lazım gəlir. 2) 10 base-5 Diametri 0.5 dyum olan koreksial(qalın koreksial) kabeldən ist olunur.10 base-5 şəbəkələridədə müqavimət 50 Om olur.Bu tip şəbəkəlrədə təkrarlayıcı olamdan seqmentin uzunluğu 500 m-ə qədər olur.İşci stansialarının sayı 100-ə qədər ola bilər. 3)10 base-t Burulmuş cütlu ekranı olmayan kabellərdən istifadə etməklə yaradılır və bu tip şəbəkəlır star tip topologiyalardan qurulur.Konsentratorla axrıncı düyün nöqtəsi arasındakı məsafə 100 m-ə qədər ola bilər. 2 şəbəkə düyün nöqtəsi arasındakı konsentratorların sayı isə 4-dən çox olmamalıdır.Bu tip şəbəkədə ist olunan kompların sayı isə 1024 ola bilər. 4) 10 base-f Fiber-optik kabeldən istifadə etməklə qurulur.Bu standarda 10 base-t də istifadə olunan topologiyadan istifadə olunur.Şəbəkənin axrıncı düyün nöqtəsi ilə konsentratorla məsafəsi isə 2km-a qədər ola bilər.Konsentratorların sayı 4dən çox olmamaldır.Təkrarlayıcılardan istifadə etməklə 2 tək.arası məsafə 1km-ə qədər ola bilər. 5)10 base-fl Fiber-optikdən istifadə olunur.Bu haldə şəbəkənin ümumi uzunluğu 2km-ə qədər ola bilər 6)10 base-fb Burada isə 2.74 km-ə qədər ola bilir. Göstərilən 10base ailəsinə aid olan şəbəkələrdən ən ucuz bə etibarlı olanı 10 base-2 dir.Göstərilən texnalogiyalarda base sözündən əvvəldən yazılmış 10 rəqəmi informasiyanıın ötürmə sürətini göstərir. Ethernet tex. məlumatların ötürülməsi zamanı manchester kodundan istifadə olunur. 1-ə uyğun olan məlumatlar müsbət, 0-a uğyunlar isə mənfi amplitutla göndərilir.Ethernet tex. əsas çatışmayan cəhəti əsasən istifadə olunan kabellərdə yarana bilən zədənin çətin tapılmasıdır. Fast ethernet texnlohiyası-1995-ci ildə i.e.e.e komitəsi tərəfindən ieee802.3u standartı şəklində hazırlanmışdır və fast ethernet texnologiyası adlanır.Bu standartın hazırlanmasında əsas məqsəd ötürmə sürətini artırılması olmuşdur və şəb sürəti 100mb/s-ə qədər artırılmışdır. Bu texnalogiyanın aşağıdakı variantları mövcuddur: 1)100base-t4 Ekransız 2-2 burulmuş 4 məftildən istifadə olunur.Seqmentin uzunluğu 100 metrdən çox olamamlıdır. 2)100base-tx Bu variantda ekranlı və ekransız burulmuş cüt naqildən ist olunur.Seqmentin uzunluğu 100mdən uzun olmur. 3)100base-fx Fiber-optik kanbeldın ist olunu.Verilənlərin ötürülməsi yarım dubleks rejimində (410 m-dən çox olamyan) dupleks rejimində isə 2 km-ə qədər olan seqmentlərdən istifadə oluna bilər. Ethetnet şəb-lərində daha sürətli inf. Ötürmək üçün müasir dövürdə Gb/s ethernetdən istifadə olunur.Bu tex. 1996-99 cu illərdə işlənmişdir və 2 variantı mövcuddur. 802.3z və 802.3ab. Bu texin ən üstün cəhəti məlümtın 1 gb/s ilə ötürə bilməsidir.Gb ethernetlər kabellərin 5ci kateqoriyasına uyğun olan lifli kabellərdən ist edilir.Gb/s ethernet texnlogiyasının 802.3z variantınında özünün bir neçə növü var: 1)1000base-lx Bu texdə optik kabelin diametri 62.5 mkm olur.Seqmentlər arası məsafə 400 m-ə qədər ola bilər.Məsafələr naqilin növünə görə dəyişə bilir.Verilənlərin ötümə xəttində müxtəlif gücləndiricilərdən istifadə etməklə məsafəni 100km-a qədər artırmaq olar.Bu halda 1300 nmda işləyən lazır süalarından istifadə olunur. 2)1000base-sx Bu texdə ekranlı burulmuş 2 naqildən və lazer şüaalarından istifadə olunur.850 hz tezliyi ilə 275dən 500m-ə qədər məsafəyə məlumatların ötürülməsini təmin etmək olar. 3)1000base-cx 5-ci qrupa daxil olan burulmuş ekranlı kabeldən ist edilərək uzunluğu 25 m-ə qədər məsəfəyə məlumat ötürmək olar. İst olunun 4 cütlü stp kabelindən hər bir xətti ilə verilənləri 250mb/s sürəti ilə ötürmək mümkindür. 802.3z standartında verilənlərin kodlaşdırılıması üçün 4b/5b kodlaşdırma üsülündan və yaxud bundan daha yaxşı olan 8b/10b kodlaşdırma üsülündan ist olunur. Gb ethernet texinin 802.3ab standartında isə 1000base-t tex.indən istifadə olunur.Bu haldə isə 5ci qrupa daxil olan ekranlı kabellərdən istifadə olunur.ötürmə məsafəsi 100 m-ə qədər olur.1998ci ildə i.e.e.e təşkilatı tərəfindən yaradılıb.Məlumatların ötürülməsi üçün inpul amplitutlardan istidadə olunur.Potensial kodlarda 5volt səviyyəsindən gərginlikdən ist olunur. 100vc anylan tex.-bu tex at@t və hp şirlətləri tərəfinfə fast ethernet texə alternativ olaraq hazırlanıb.Adındanda göründüyü kimi bu şəb 100mb/s ilə işləyirlər.Bu texdə əsas məqsaəd ethernet ailəsində verilənlərin ötürülməsi zamanı poketlərin ötürülmə formatını saxlamaqla yeni müraciət formasını tətbiq etmişlər və bu texin yaranması 1995-ci ildə i.e.e.e 802.12 standartı əsasında qəbul olunub.İstifadəsi zamanı əsasən star topology ist olunur. İnternet bağlantıları haqqında Məlum olduğu kimi internetə qoşulmaq üçün müxtəlif vasitələrdən ist. etmək olar.Bu vasitələr əsasən müəyyən xüsusiyyətlərinə görə bir-birindən fərqlənirlər.İnternet bağlantısı üçün ən sadə və ucuz başa gələni telefon xətdindən istifadə etməklə modem vasitəsilə internetə qoşulmaqdır.Adatən bu variantdan istifadə edərkən, internetə bağlantını təmin edən müəssisə və ya şirkət(provayder) tərəfindən müştəriyə müəyyən indentifaksiya adı və parol verilir.İnternetə bağlantı yaratmaq üçün bağlantı aşağıdakı ssenari üzrə baş verir: Əvvləcə müştəri provayderin verdiyi telefon nömrəsinə öz modemi vasitəsi ilə zəng edir,provayder tərəfindən zəng edən müştərinin atentifaksiyası yoxlanır və əgər bu adentifaksiya müfəvvəqiyətlə keçərsə onda müştəri ilə internet bağlantısı təşkil olunmuş olur. Adentifaksiya dedikdə müştəriyə verilmiş istifadəçi adı (identifakadr) və ona uyğun olan parol başa düşülür. Modemdən istifadə üzrə bağlanti 2 cür olur.İnternet kartlardan istifadə etməklə və ya müqavilə əasasında. Modem qruğusunun əsas funksiyası rəqəmsal məlumatla işləyən hesablayıcı qurğudakı məlumatların (2lik) analoq siqnalına çevirərək bir nöqtədən diğər bir nöqtəyə ötürmək və əksinə analoq şəklində qəbul olunmuş informasiyanı isə rəqəmsal hala keçirməkdən ibarətdir.Burada rəqəmsal informasiyanı analoq informasiyaya çevirmə prosesi modulasiya prosesi,analoq informasoyanı rəqəmsala keçirmək isə demodulasiya adlanır. Provayder tərəfindən müxtəlif nominallar üzrə və müxtəlif qiymətlərə xüsusi internet poketler satılır və bu nominallar bir birindən internetdən istifadə sürətinə , göndərilən və qəbul edilən informasiyanın həciminə,internetdən istifadə vaxtına və göstərilən əlavə xidmətlərə görə fərqlənirlər.Modem vasitəsi ilə bağlantı ya çox vaxtı dialapp bağlantısıda deyilərlər.Bu cür bağlantını bir neçə çatışmayan cəhətləri var.Bu cəhətlərdəmn ən asası və daha çox geniş yayılmışı internet əlaqəsi olan zaman müştərinin qoşulduğu telefon nömrəsinə başqa bir nəfərin səslə telefona zəng etməsidir. Bu halda intenet əlaqəsi kəsilir və müştəri telfeon bağlantısını yeniləməlidir.Buda internetdən istifadə zamanı müəyyən hallarda görülən işi heçə indirə bilər.2ci bir hal göstərilən əlavə xidmətlərin istifadəsi ilə bağlı ola bilər.Bu xüsusi ilədə internet kartlarından istifadədə ola bilir. Bu kartlardan istifadə edərək bağlantı yaratdıqda kartda göstərilən müddət vəya nominal limitə çatdığı anda avtomatik olaraq internet əlaqəsi kəsilir.Adətən internet kartları satılarkən provayderlər internetdən istifadəyə əlavə olaraq müəyyən xidmətlər üçündə əlavə vəsait daxil edirlər. Provayder tərəfindən internet bağlantısı zamanı əlavə olunan xidmətlərə aşağıdakılar daxildir: 1)İnternet əlaqəsi zamanı yaranan səsli zənglərə görə yaranan kəsilmələr zamanı avtomatik provayder tərəfindən internet bağlantısının bərpa olunması xidməti. 2)Müştəriya hosting xidməti verilə bilər.Yəni provayder öz serverində müştəri üçün müəyyən həcdə məlumat saxlamaq üçün yer ayırır və ayrılmış bu yerdə müştrə i lazım gəldik də öz məlutmatlarını saxlamaq vəya öz veb site-nı yerləşdirə bilər. 3)Provayder müştəriyə öz serverində email xidmətini təklif edə bilər. 4) provayder intenetdən istifadə üçün müştəriyə texniki xidmət göstərə bilər. 5)Statik ip verədə bilər. Yuxarıda göstırilən əlavə xidmətlər bir çox hada müştəri üçün əlverişsiz ola bilir.Ona görədə belə hallarda internet xidmətini daha ucuz olması üçün internet kartdan deyil, müqavildədən istifadə edilir.Bu müqavilədə müştəriyə lazım olan şərtlər daxil edilir və internetə görə ödənən xərc ucuzlşır. İnternet bağlantısı zamanı provayderin seçilməsidə mühüm amillərdən biridir.İnternet provayderlarını seçmək üçün aşağıdakı yanaşmadan istifadə etmək olar. Bu halda bağlantı qurula biləcək provayderlər seçilir və bi provayderların xidmət keyfiyyətləri araşdırılır(inernet və ya müştərilər asasında). 2ci bir inetnet bağlantı növü adsl modemlərdən istifadə etməklə olan bağlantıdır. Bu bağlantıdan istifadə edərkən adsl modem, telefon xətti və spiteldən ist olunur.Spriteld bir giriş və 2 çıxış olan paylayıcıdır.Giriş telefon xəttinə çıxış isə biri modemə biri isə danışıq telefonuna qoşulmuş olur.Adsl mademlər rəqəmsal modemlərdir.Burada adsl sözünün özüdə asimetrik digital subscribe line.Adsl modemlər provayderlə müştəri arasında informasiya mübadiləsi zamanı müxtəlif sürətlə işləyirlər bu halda provayderdən müştəriyə məlumatlarən ötürülməsi 8mb/s sürəti ilə əksi isə 1.5mb/s sürətlə olur.Adsl modemdən istifadə zamanı infor. Mübadiləsi geniş zolaqlı ötümə əsasında aparılır,yəni internet bağlantısı zamanı məlumat mübadiləsinin aparıldığı tezliklə danışıq zaman ist olunan tezliklər fərqli olur. Bu da intdən istifadə zamanı kənardan danışıq üçün edilən zənglər internetin kəsilməməsinə gətirib çıxarır.Ona görədə son zamanlar ən çox adsl bağlantı növlərindan istifadə etmək daha məqsədə uyğun hesab olunur. İnternet bağlatısı üçün digər bir vasitə peyk bağlantı növüdür.Bu bağlantınında 2 növü olur: 1)Müştəri tərəfindən peyk atenasından istifadə etməyə əsaslanan bağlantı növüdür bu halda məlumatların qəbul edilməsi peyk antenası vasitəsindən istifadəsi ilə ötürülməsi isə provayderlə müştəri arasında olan digər vasitələrlə olur.(modem,adsl modem ,vifi və s.).Ona görədə bu cür bağlantı zamanı sorğu ilə cavab arasında müəyyən qədər gecikmə olur.Mənfi cəhəti isə bəzi hallarda qəbul edilən bəzi hallarda isə qəbul edilə bilməyən ola bilər və qiymətdə aylıq 100-300 $ civarında dəyişir. 2)Müştəriyə peykə informasiyanın göndərilməsi və alınması təmin edən qurğu verilməsi ilə olur.Lakin peyklə alaqə üçün olan qurğunu qiyməti 10 min dollarlarla ölçülür.Əsasən böyük media şirkətləri ,dövlət qurumları və ya provayderlər istifadə olunur. 1cidən fərdi qaydada istifadə etmək mümkündür.İnternet bağlantısı üçün provayder seçərkən bağlantını hanıs növü və s. internetdən istifadə vasitədən asılı olmalıdır,yəni müştəri intenretdən hansı məqsədlə ist edəcək.Beləki internetdən yalnız mail vəya mətn informasiyaları alacaqsa o zaman ən sər edəni mb ilə olandır. IEEE 802.x standartları. İnformasiya sistemləri sahəsində ən geniş yayılmış standartlardan biridə ieee tərəfindən hazırlanmış standartdır.Bu standartların hazırlanması üçün 1980-ci ildə ieee bu məqsədlə bir sıra komitələr yaradır. Ümumi halda bu qruplar toplu olaraq ieee.802 lan standarts comity adlanır. Daha sonra ieee 802 standartları aNSİ inustutu tərəfindən qəbul edildi və standartlaşma üzrə beynəlxalq təşkilat olar İSO təşkilatı isə İSO.8802 olaraq dəyişdirildi.İeee 802 standartlarının əsas fərqləndirici cəhətiləri verilənləri düyüm səviyyəsinin funksiyalarını 2 yerə bölməkdir: ötürmə mühütünə müracihətin idarəsi səviyyəsi. Bunu qısaca MAC da adlamndırırlar. Məntiqi düyüm səviyyəsinin idarəsi. LLC Mac interfeys cihazlarını və fiziki mühit vasitəsi ilə məlumatların ötürülməsində istifadə olunan metodları müəyyənləşdirir.LLC isə səhvləri aşkarlamaq Məlumatların ötürülməsini və qəbul edilməsini idarə etmək,məntiqi əlaqə yaratmaq və üst təbəqələr üçün bəzi əlavə xidmətlər göstərçmək üçün nəzərdə tutulur. Bu standartlardan ən çox tanınanı Budaqlanan ağac alqoritmlərini nümunə göst olar.Bu alqoritmlər əsasən şəbəkələr arası qarşılıqlı əlaqəni təmin etmək üçün istifadə edirlər.Aşağı səviyylələrdə şəbəkələrdə informasiya mübadiləsini təmin etmək üçün əsasən aşağıdakı alt komitələr yaradılmışdır. 802.1s – multiple spaning tree 802.1w - Rapit reconficration of spaning tree 802.1x – port basic network acces control 802.2 – verilənlərin məntiqi məlumat bağlantısının idarəsi 802.3 – csma/cd - əsasən bec intel və herox şirkətlləri tərəfindən hazırlanıb 802.3ae – 10gb/s ethernet standart 802.4 – Toking bus protocol – 2 variantda məlumatların ötürülməsini təmin etmək olar: 1.beis lans 2.Brod band 802.5 – Token ring metodu üzərində işləyirlər.- İBM şirkəti tərəfindın hazırlanmışdır. 802.6 – Şəhər və regional informasiya məlumatlarını ötürməsini(metrapolian network)- bu halda sorğuların bölüşdürülməsi və həmdə çütləşmiş məftildən ist metodikası öyrənilir. Hər bir çütləşmiş məftil çütü isə 1 tərəfə məlumat ötürmək üçün ist nəzərdə tutulur. 802.7 – Genişzolaqlı lokal şəbəkə (brod cas lan) 802.8 – Optik ipək kabeldən ist etməklə lokal şəbəkələrin yaradılması ilə məşğul olurlar. 802.9 – Lokal şəbəkələrdə səs və videonun ötürülməsi ilə məşğul olur.- xüsusi magistral şəbəkələr qoşulmaq üçün fddi və esdm 1994cü ildə texnalogiya təsdiq olunub. 802.10 – Şəbəkə təhlükəsizliyini təmin etmək üçün standart SİLS 1992ci ildə təsdoiqlənib. 802.11 – simsiz şəbəkələrdə ist olunur. Alt kontetlər əsasən simsiz rabitədən ist edrəkən aşağıdakı göstəricilərə görə bir birindin fərqlənirlər: Ötürmə səviyyəsinə görə Tezliyə görə İst olunma protoqoluna görə Moduliyassiya metoduna görə Kəsişməyən kanal sayına görə 802.11 standart halda MB 11a da isə 54 dür 11bdə isə 11MB/s 802. Yüklə 435,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|