SəCİYYƏSİ /2 saat/ plan: Psixologiyanın predmeti və elmlər sistemində yeri Psixologiyanın strukturu və psixi hadisələr

I MÖVZU: PSİXOLOGİYANIN BİR ELM KİMİ
SƏCİYYƏSİ /2 saat/


PLAN:


1.Psixologiyanın predmeti və elmlər sistemində yeri


2.Psixologiyanın strukturu və psixi hadisələr


3.Psixologiyanın tədqiqat metodları
Ə D Ə B İ Y Y A T
1.Bayramov Ə.C.,Əlizadə Ə.Ə.Psixologiya,Bakı 2002.

2.Bayramov Ə.C.Etnik psixologiya məsələləri.Bakı,1996.

3.ŞəfiyevaE.İ.Həmzəyev M.Ə.Psixofiziologiya.Öakı,1998.

Müasir dövrdə insanı öyrənən 200-dən artıq elm sahəsindən biri də psixologiyadır.Hər bir elm sahəsinin özünəməxsus obyekti vardır. Elmin obyekti onun tədqiq etdiyi real gerçəklikdir.Bu baxımdan heyvanlan və insanı öyrənən müxtəlif elmlərin (anatomiya, biologiya, neyrofiziologiya, təbabət və s.-nin, o cümlədən psixologiyanın) obyekti eynidir.

Elmlər bir-birindən öyrəndikləri obyektə görə deyil, predmetlərinə görə fərqlənir. Elmin predmeti dedikdə, onun öz obyektindən seçdiyi cəhətlər nəzərdə tutulur. Elmin predmeti onun öz obyektinə yanaşma tərzini, başqa sözlə, tədqiqat metodlannı müəyyən edir və müvafıq anlayışlar sisteminin köməyilə izah olunur.
Psixologıya elmi qədim tarixə malikdir. Psixoloji anlayışlar sistem şəklində ilk dəfə Aristotelin (eramızdan əvvəl IV əsr) «Ruh haqqında» məşhur traktatında şərh olunmuşdur.
Psixologiya termini iki yunan sözündən-«psyuxe»- ruh, ruhi aləm,-«loqos»- bilik, öyrənmək, elm sözlərindən əmələ gəlmişdir, «psixika haqqında elm» deməkdir. Psixologiyanın predmeti psixi hadisələrdirə
Psixi hadisələr şərti olaraq üç böyük qrupa bölünür:
1. Psixi proseslər.
2. Psixi hallar (və ya psixi halətlər, vəziyyətlər).
3. Psixi xassələr (və ya xüsusiyyətlər).
Psixi proseslər psixologiya elminin əsas kateqoriyalarından biridir. İdrak proseslərinə (duyğu, qavrayış, diqqet, hafızə, təfəkkür, nitq və təxəyyül), iradi proseslərə və emosional proseslərə birlikdə psixi proseslər deyilir.
Psixi proseslər özləri də üç yarım qrupa bölünür: idrak prosesləri, hissi proseslər və iradi proseslər.
Psixi hadisələrin ikinci qrupunu təşkil edən psixi hallar və ya vəziyyətlər də müxtəlifdir. Şən əhval, affektlər, ehtiraslar, inamsızlıq, şübhə və s. psixi hallara misal ola bilər.