ŞƏhla məHƏMMƏd qizi rzayeva leyla zakir qizi əLİyeva

23. A.Smit elə bir dövrdə yaşamışdır ki: 
A) Həmin dövrdə iri torpaq mülkiyyətçilərinin mənafeyi müda-
fiə olunmuşdu 
B) Həmin dövrdə burjuaziyanın mənafeyi iqtisadi inkişafın 
mənafeyinə uyğun gəlirdi 
C) Liberal bazar sistemli kapitalist iqtisadiyyatı təşəkkül tap-
mışdı 
D))Bu dövrdə burjuaziya təsərrüfatın bütün sahələrində hakim 
qüvvəyə çevrilmişdir 
E)Qərbi Avropa ölkələrinin sosial-iqtisadi həyatında böyük 
dəyişikliklər baş vermişdi 

---

108 
24. A.Smitin mühüm xidməti odur ki, 
A)) O kapitalizmdə gəlirin dəqiq təsnifatını vermişdir 
B) O pis istehsal şəraitindəki əmək məsrəflərini dəyərin tən-
zimləyicisi hesab etmişdir 
C) O mənfəəti artıq dəyər adlandırmış, onun fəhlə tərəfindən 
yaradıldığını və kapitalist tərəfindən mənimsənildiyini qeyd 
etmişdir 
D) O təbii azadlıq sistemində siniflər arasında azalması müm-
kün olmayan mənafe çatışmazlığını əlaqələndirmişdir 
E) O əməyin kapitalist tərəfindən istismar olunduğu fikrini irəli 
sürmüşdür 
25. A.Smit hesab edirdi ki; 
A)) İqtisadi tərəqqi dövründə əməkhaqqı artmalıdır, çünki inki-
şaf etməkdə olan iqtisadiyyatda əməyə böyük tələbat var 
B) Pis istehsal şəraitindəki əmək məsrəfləri dəyəri tənzimləyir 
C) Mənfəət artıq dəyərdir o, fəhlə tərəfindən yaradılır və kapi-
talist tərəfindən mənimsənilir
D) Təbii azadlıq sistemində siniflər arasında azalması mümkün 
olmayan mənafe çatışmamazlığı var 
E) Əmək kapitalist tərəfindən istismar olunur 
26. A.Smitə görə: 
A) Yüksək əməkhaqqı əmək məhsuldarlığının mühüm stimu-
ludur 
B) Əgər mənfəət və əməkhaqqı qiymətə münasibətə görə birin-
cidirsə, renta isə ona münasibətdə ikincidir 
C) Renta qiymət ilə əməkhaqqı və mənfəətin fərqidir 
D) Həqiqi sərvətin hər cür artımı onda tətbiq olunan əməyin 
miqdarının hər cür artımı, dolayısı torpaqdan əldə olunan ren-
tanın yüksəlməsinə gətirib çıxarır 
E)) Bunların hamısı