Şək İnsanın təsərrüfat fəaliyyətinin yayılması

Təyini: mikrorayonlaşma prinsipi gündəlik xidmət idarələrinin (ətrafında) yaşayış binalarının birləşməsinə, sakinlərin möhkəm birliyinin formalaşmasına, təhlükəsiz, komfortlu yaşayış mühitinin yaradılmasına əsaslanır.

Mikrorayonlaşma prinsipi XX əsrin ortalarından etibarən şəhərsalma təcrübəsində geniş tətbiq edilir, hal-hazırda iri şəhərlərin yaşayış ərazilərinin xeyli hissəsi mikrorayonlarla təqdim edilir (şək. 84-87).

Şək.84. Krasnoobsk qəsəbəsinin layihəsi.

Yaşayış zonası ictimai mərkəzin ətrafında

Cəmlənmiş üç mikrorayondan ibarətdir. Şək.85. Krasnoobsk qəsəbəsində

mikrorayonlar qrupu

Şək.87. Kropotkinskiy yaşayış rayonunun

planlaşdırılması, 1973-cü il

Şək.86. 5-saylı mikrorayon, Novosibirski,

kosmosdan görünüş.

Mikrorayonlarda nəqliyyatın tranzit hərəkəti məhdudlaşdırılır (aradan çıxarılır), əksərən piyada mühiti formalaşır.

“Mikrorayon” terminin qısa tarixi.

XIX əsrin sonunda sənaye cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin şəhərlərində pis sanitar-gigyenik (ekoloji) vəziyyət yaranmışdı. əhalinin çox hissəsi yüksək sıxlıqlı tikinti şəraitində yaşayış məhəllələrində yaşayırdı, mənzillər küləklənmir və insolyasiya olunmurdu. Əhali sayının artmasına və tikintinin sıxlaşmasına görə yaşayışın şərtləri get-gedə pisləşirdi (şək. 88-90).

Şək.89. Nyu-Yorkda yaşayış məhəlləsi üzrə layihə təklifi,

XX əsrin əvvəli
Şək.88. Berlinin tikintisi, XIX əsrin sonu

Şək. 90. Yaşayış rayonlarının “başdan-başa” tikilməsinin müasir nümunələri.

XX əsrin əvvəllərində şəhər inkişafının yeni yollarının və formalarının fəal axtarışı gedirdi (“şəhər-bağ”), cümlədən müxtəlif səviyyələrdə yaşayış evindən başlayaraq (“yaşayış üçün ev-maşın”) yaşayış rayonu, şəhər, məskunlaşma sisteminədək yaşayış məkanlarının təşkilinin yeni üsulları və prinsiplərinin axtarişi baş verirdi.

Qapalı quyu-həyətləri olan məhəllələrin perimetr boyunca tikintisinin alternativi olaraq memarlar tərəfindən cərgəli (sətri) tikinti (şək. 91) üsulu sonra isə sərbəst planlaşdırılma prinsipi təklif edildi (şək. 92-94).