Sh. Sh. Olimov, Sh. X. Samiyeva

“Ishlash 
uchun kimga nima kerak?», «Bogʻbon-bogʻbon», “Nimaning oʻrni 
oʻzgardi» oʻyinlar, «Tejamkorlik yaxshi odat”, «Pul nima?” 
«Bozor turlari”, «Oʻyinchoqlar va ularning yaratilishi”, «Bank 
nima”, «Doʻkon turlari», «Nima qayerda ishlab chiqariladi?», 
«Ishlab chiqarish va uning turlari” mavzularida suhbatlar 
oʻtkaziladi. 
«Oila daromadi», «Oila farovonligi”, «Oila 
ehtiyojlari»
kabi iboralar mohiyati tushuntiriladi. Maktabgacha 
yoshdagi bolalarning atrof-olam haqidagi bilimlarini shakllantirishda 
oila ham muhim rol oʻynaydi.
Oilada 
tadbirkorlik 
faoliyati 
«Milliy 
hunarmandchilik 
doʻkonlari», «Badiiy dekorativ ashyolar» qurilish detallari, uy va 
qishloq xoʻjalik asboblari, bolalar oʻyinchoqlari, milliy xarakterdagi 
oziq-ovqat tovarlari (qandolatchilik, konditer mahsulotlari, turli 
xildagi yormalar, pishiriqlar va hokazo) ishlab chiqarish sohalari keng 
tarqalgan. Oila aʻzolarining iqtisodiy ongi, iqtisodiy koʻnikma, 
malakalarining oʻsib borishi maktabgacha yoshdagi bolalarning 
dunyoqarashi, tasavvurlarini shakllantirishda muhim ahamiyat kasb 

---

107 
etadi. Oilada bolalarni amaliy ishlarni hal etishga jalb qilish, ularga 
vaqti-vaqti bilan turli topshiriqlar berish, oʻyinchoq va kitoblarni 
yigʻishtirish, oʻz oʻrnini solish va yigʻishtirish, oʻsimlik va uy 
hayvonlarini parvarish qilish, suv, gaz, elektr energiyasi, pul, kiyim-
kechak va boshqa jihozlardan oqilona foydalanish atrof-olam bilan 
tanishtirish asosida oʻrgatib boriladi va bolalarni bunday bilimlar bilan 
qurollantirish, ularning kelajagini taʻminlashdagi vosita hisoblanadi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarni moddiy resurslar bilan 
tanishtirganda tabiiy resurslar - yer, suv, yer osti va usti boyliklari 
bularning barchasi tabiat neʻmatlari ekanligi, ulardan oqilona 
foydalanish, suvning inson hayoti uchun zaruriy jihatlari, ichimlik 
suvi uni isrof qilmaslik, oʻlkamizdagi barcha boyliklarni asrab-
avaylash kerakligi, tevarak-olam bilan tanishtirish mashgʻulotidan 
tashqari tabiat, matematika, nutq oʻstirish va boshqa pedagogik 
jarayonlarda oʻrgatib boriladi. Inson mehnati bilan yaratilgan bino 
inshootlar, mashina va mexanizmlar va barcha mahsulotlar bu moddiy 
mahsulotlar ekanligi tushuntiriladi. Bu yoshdagi bolalarni mehnat 
resurslari ular kim tomonidan tashkil etilganligi, kimlarning mehnat 
qilib mahsulot ishlab chiqarishi, dala, fermer xoʻjaligidagi kattalarning 
ishbilarmonlik bilan boshqara olish qobiliyatlari bilan tanishtiriladi
.
Ushbu vazifalarni amalga oshirishda quyidagilar ustuvor 
hisoblanadi:
1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning jamiyatni har tomonlama 
rivojlantirish tamoyillari va qonuniyatlari bilan tanishtirish orqali 
ularni atrof-olam haqidagi bilimlar bilan qurollantirish;
2. Atrof-olam haqidagi tushunchalar mazmunini anglash, oʻz 
kundalik faoliyatida ongli ravishda qoʻllay olish malakalarini 
shakllantirish; 
3. Bolalarda ilmiy tafakkur elementlarini shakllantira borib ularda 
turli muammolarni tahlil qilish, farqlay olish, isbotlay olish va 
umumlashtirish koʻnikmalarini tarkib toptirish;
4. Oʻqitishning zamonaviy metodlari, tashkiliy shakllaridan 
foydalanish.
Atrof-olam bilan anishtirish mashgʻulotlarida bolalarga jamiyat 
hayotida boʻlayotgan jarayonlarga befarq boʻlmaslik, ona vatani 
ravnaqiga munosib hissa qoʻshish, tabiat neʻmatlarini avaylab ishlatish 
koʻnikmalari aynan atrof-olam bilan tanishtirish davomida amalga 
oshirilishi zarur.