Shakllantirish

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
351 
w
www.oriens.uz
2021
 December
 
1-jadval. 
Shasx so‘rovnomalari tasniflaridan xabardorligining psixologlarning kasbiy 
tayyorgarlik bosqichlari bo‘yicha ko‘rsatkichlari
№ 
Ko‘rsatkichlar
Kursning boshi Kursning yakuni
t 
M 
σ 
M 
σ 
2.1. 
Shaxs qirralarini o‘rganish 
so‘rovnomalari 
2,57 
1,11 
3,77 
0,73 
2,78* 
2.2 
Qadriyatlarni o‘rganish 
so‘rovnomalari 
2,26 
0,68 
3,61 
0,53 
2,61* 
2.3 
Qiziqishlarni o‘rganish 
so‘rovnomalari 
2,85 
1,07 
2,65 
0,88 
0,45 
2.4 
Ustanovkalarni o‘rganish 
so‘rovnomalari 
1,15 
0,54 
1,32 
0,41 
0,50 
2.5 
Motivatsiyaning o‘rganish 
so‘rovnomalari 
2,09 
1,14 
3,49 
0,97 
2,54* 
Izoh: *r≤0,05;
Psixologiya ta’lim yo‘nalishi talabalarining shaxs so‘rovnomalarini tatbiq qilish 
ko‘nikmalarini shakllanishi bo‘yicha empirik ko‘rsatkichlari metodikalarning 
tiplariga ko‘ra farqlanishi kuzatildi. Talabalarga shaxs qirralarini o‘rganish 
so‘rovnomalaridan MMPI va uning modifikatsiyalari (Shaxs so‘rovnomasining mini-
mult shakli, Psixodiagnostika testi (V.M.Melnikov, L.T.Yampolskiy)) [11], 
R.B.Kettellning 16 RG‘ so‘rovnomasi [9], Mayers-Briggsning shaxs tiplarini 
o‘rganish so‘rovnomasi (MBTI) [7], M.Kray va P.Kostaning “Katta beshlik 
so‘rovnomasi” [6] mashg‘ulotlarda ham nazariy, ham amaliy jihatdan tahlil qilinadi.
Qadriyatlarni o‘rganish so‘rovnomalari M.Rokkichning “Qadriyat” va Sh
. 
Shvarsning
“
Qadriyatlar
 
so‘rovnomasi
” 
bilan
 
talabalar
 
nazariy
 
va
 
amaliy
 
jihatdan
 
bilim
 
va
 
ko‘nikmalar
 
shakllantiriladi
. 
Motivatsiyani
 
o‘rganish
 
so‘rovnomalari
 
bo‘yicha
 
T
.
Elersning
 
“
Muvaffaqiyatga
 
erishish
 
motivatsiyasi
” 
va
 
“
Muvaffaqiyatsizlikdan
 
qochish
 
motivatsiyasi
”
o‘quv
 
mashg‘ulotida yetarlicha
 
o‘rganiladi
. 
Shu
 
sababli
 
ham
 
talabalarning
 
kursning
 
boshi
 
va
 
yakunidagi
 
ko‘rsatkichlari
 
o‘rtasida
 
tafovutlar
 
kuzatildi
: 
shaxs 
qirralarini o‘rganish 
so‘rovnomalari (2,58 va 3,77; r≤0,05), qadriyatlarni o‘rganish so‘rovnomalari (2,26 

---

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
352 
w
www.oriens.uz
2021
 December
 
va 3,61; r≤0,05) va motivatsiya so‘rovnomalari (2,09 va 3,49; r≤0,05). Bundan 
ko‘rinadiki, psixologiya ta’lim yo‘nalishi talabalarida shaxs so‘rovnomalari tatbiq 
etish bo‘yicha aniq, amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan o‘quv materiallarini o‘zlashtirish 
anchagina yengillik tug‘dirar ekan. Aksincha talabalarga nazariy jihatdan faqat 
nomlari bayon etilgan shaxs so‘rovnomalari (qiziqishlarni va ustanovkalarning 
o‘rganish so‘rovnomalari) bo‘yicha talabalarning nazariy bilimlari bilan amaliy 
ko‘nikmalarining shakllangalik ko‘rsatkichlari ahamiyatlilik darajasida ega emas.
Psixologiya ta’lim yo‘nalishi talabalarining shaxs so‘rovnomalarini nazariy va 
amaliy jihatdan kasbiy faoliyatda tahsil olayotgan talabalar Empirik 
ko‘rsatkichlarning yakuniy natijalar quyidagi xulosalarga kelindi: 
shaxs so‘rovnomalarining jahon psixologiyasi tadqiqotidagi singari o‘zbek 
psixologiyasidagi izlanishlar uchun ham ahamiyatlidir; 
psixologiya ta’lim yo‘nalishi talabalarida shaxs so‘rovnomalarini nazariy va 
amaliy jihatdan o‘zlashtirish ularning kasbiy faoliyatida shaxsning o‘rganish, uning 
xususiyatlarini tavsiflash va tavsiyalari taqdim etish ko‘nikmalarini shakllantrishni 
ta’minlaydi; 
psixologiya ta’lim yo‘nalishining shaxs so‘rovnomalari bo‘yicha nazariy bilim, 
amaliy ko‘nikma va malakalarni shakllantirishda nazariy va amaliy 
mashg‘ulotlarning maqsadligi, aniqligi va uyg‘unligi zarur bo‘ladi.