Islimiy naqshlar ona tabiat, tabiatning go‘zalligi, nozne’matlar diyori ekanligi.
To‘lqinsimon islimiy naqsh hayotning notekisligini, oyning o‘n beshi yorug‘ bo‘lsa,
o‘n beshi qorong‘udir. Bularda hikmat alomatlari bordir. Insonning
kuni
va
tuni,
vaqtni
o‘tishini
ya’ni
umr
o‘tishini
ramziy
anglatadi.
Shuning
uchun
inson
har
bir
daqiqani
g‘animat
bilishni anglatadi. Oq gullar tabiatni pokiza saqlashga, insonni ruhiy poklikka
undaydi.
Yashil
rang
islom
dini
e’tiqodi,
iymon
butunligi,
ulug‘lik, valiylik ramzi, tabiat rangi. Havo rang – koinot cheksizligi, tinchlik,
yomon ko‘zdan asrash ramzi ekanligini anglatadi.
Sherdor madrasasining peshtoqdagi Klaster usulida islimiy
ko‘rinishi. naqshlarni o‘rganish
Sariq,
zarg‘aldoq
rangli
gul
–
ziyo
go‘zallik,
dunyo
go‘zalligi, qalb go‘zalligini bildiradi. Havo rangli novda – inson hayot chizig‘ini
nihoyatda notekisligini anglatadi. Sarg‘ish zarg‘aldoq rangli novda – insonlarni
ziyo yo‘lida yurgan hayot chizig‘ini va bu yo‘l oltinga o‘xshash
go‘zalligini bildiradi. Sariq, zarg‘aldoq rangli gul – ziyo go‘zallik, dunyo
go‘zalligi, qalb go‘zalligini bildiradi. Havo rangli novda – inson hayot chizig‘ini
nihoyatda notekisligini anglatadi. Sarg‘ish zarg‘aldoq rangli novda – insonlarni
ziyo
yo‘lida yurgan hayot chizig‘ini va bu yo‘l oltinga o‘xshash
go‘zalligini bildiradi Namoyon – ko‘rinish, komillik, ya’ni insonning
mustaqil komillik darajasiga erishganlik darajasini ko‘rsatadi.
Olamda Alloh jonzotlar ichida eng aqlli va kuchli qilib insonni yaratgan.
Shunday ekan hayvonot olamida eng kuchli qilib sher erkagini oladi. Yo‘lbars
16
tanasini esa epchillik bilan borliqqa aql-zakovati yetadigan ramzda olinadi. Aslida,
dunyoda yo‘lbars tanali sher yo‘q. Shersimon yo‘lbarsni inson obrazida aks ettirgan.
Quyosh nurlaridan ziyo, ya’ni ilm ramzida foydalangan. Ohu bolasini esa ruhiy
poklik o‘rnida tasvirlagan. Namoyonni esa eng yuqorida yashil va oltin
rangda bezashgan.
Namoyon naqshining ranglarini tahlil qilsak sarg‘ish zarg‘aldoq rang - ziyoni,
oq rang -ruhiy poklikni, yashil rang -valiylikni, havo rang -yuqori darajani ya’ni
hamma rangni qo‘shib o‘qisak komillik darajasi degan ma’noni bildiradi. (64-
rasm). Namoyon komillik darajasi ramzida ishlatilgan. Inson ziyo(ilm) orqali ruhiy
poklikka erishadi, ruhiy poklik orqali esa komillik darajasiga erishadi, degan falsafiy
g‘oyani ilgari suradi. Oltin nurlarini sherda quyoshda, islimiy naqshda va
namoyonda ko‘rishmumkin. Inson ziyo orqali olamni biladi va o‘zligini anglaydi.
17
Bu ramziy naqshlar unsiz ovozda ilm haqida bunday deydi: Alloh odamga turfa
ilmlarni o‘rgatgan va boshqa mavjudotlardan farqlagan.
Dostları ilə paylaş: |