Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti z. O. Kuvandikov
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
(19
moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son) Davlat organining mulkdorning mol-mulkini bevosita olib qo‘yishga qaratilmagan qarori, shu jumladan, yer uchastkasini olib qo‘yish to‘risidagi qarori munosabati bilan mulk huquqining bekor qilinishi mulkdorning roziligi bilan qonunda belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Qoraqalpoiston Respublikasi Jo‘qori Kengesining, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlarining olib qo‘yilayotgan yer uchastkasida joylashgan ko‘chmas mulk obyektlarini buzib tashlash to‘risidagi qarori faqat adliya organlarining ijobiy xulosasi mavjud bo‘lganda qabul qilinadi. Tegishincha Qoraqalpoiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat, Toshkent shahar yoki tuman (shahar) hokimligi va yer uchastkasining hamda olib qo‘yilayotgan yer uchastkasida joylashgan ko‘chmas mulk obyektlarining huquq egasi o‘rtasida tuziladigan, yer uchastkasi olib qo‘yilishi munosabati bilan beriladigan kompensatsiyaning miqdori, turi va uni berish muddati nazarda tutiladigan kelishuv majburiy ravishda notarial tartibda tasdiqlanishi lozim. (19-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 29-iyundagi O‘RQ-782-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.06.2022-y., 03/22/782/0576-son — 2022-yil 1-oktabrdan kuchga kiradi) Ko‘chmas mulk obyektini buzib tashlash to‘risida qaror qabul qilishga olib qo‘yilayotgan yer uchastkasida joylashgan ko‘chmas mulk obyektining mulkdoriga kelishuvda, nizo mavjud bo‘lgan taqdirda esa sud qarorida belgilangan jismoniy va yuridik shaxslarning zararlari, shu jumladan boy berilgan foydasi va qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa xarajatlari qoplanganidan so‘ng yo‘l qo‘yiladi. 199 Yer uchastkasini olib qo‘yish va uyni, boshqa imoratlarni, inshootlarni buzib tashlash yoki dov-daraxtlarni qo‘porib tashlash to‘risidagi qaror aholi punktlarining bosh rejalariga, shuningdek turar joy dahalari hamda kichik dahalarini batafsil rejalashtirish va qurish loyihalariga muvofiq qabul qilinadi. Olib qo‘yilayotgan yer uchastkasidagi uyni, boshqa imoratlarni, inshootlarni buzib tashlash yoki dov-daraxtlarni qo‘porib tashlashga zararning o‘rni bozor qiymati bo‘yicha oldindan va to‘la qoplanmagunga qadar yo‘l qo‘yilmaydi. Davlat organlari uyning, boshqa imoratlarning, inshootlarning yoki dovdaraxtlarning mulkdorini qabul qilingan qaror to‘risida buzib tashlash boshlanishidan kamida olti oy oldin, bildirishnomaga tegishincha Qoraqalpoiston Respublikasi Jo‘qori Kengesi, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlari qarorining ko‘chirma nusxasini ilova qilgan holda yozma ravishda (imzo qo‘ydirib) xabardor qilishi shart. Olib qo‘yilayotgan yer uchastkalaridagi uyni, boshqa imoratlarni, inshootlarni yoki dov-daraxtlarni baholash baholovchi tashkilotlar tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Bunda xususiy mulk huquqi bekor qilinayotganda olib qo‘yilayotgan mol-mulkning qiymati ana shu mol-mulk bevosita olib qo‘yilishidan oldingi paytdagi yoki olib qo‘yilishi haqidagi xabar mol-mulkning qiymatiga ta’sir ko‘rsatgan paytdagi holatga ko‘ra baholovchi tashkilot tomonidan belgilanadi. Yer uchastkasi olib qo‘yilishi munosabati bilan mulkdorga buzib tashlanayotgan mol-mulkning o‘rnini qoplash, buzib tashlanayotgan uyning mulkdoriga turar joy berish, fuqaroga olib qo‘yilgan yer uchastkasiga bo‘lgan huquqning bozor qiymatini berish, yer uchastkasi va boshqa mol-mulk olib qo‘yilishi munosabati bilan mulkdorga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash tartibi va shartlari qonunchilikda belgilanadi. (19-moddaning to‘qqizinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022- yil 29-iyundagi O‘RQ-782-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.06.2022-y., 03/22/782/0576-son — 2022- yil 1-oktabrdan kuchga kiradi) Mulkdor xususiy mulk huquqining bekor qilinishiga olib keladigan qarorga rozi bo‘lmagan taqdirda, bu qaror sud tomonidan nizo hal 200 etilguniga qadar amalga oshirilishi mumkin emas. Mulkdorga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash masalalari ham nizoni ko‘rib chiqishda hal etiladi. (19-modda O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 23-dekabrdagi O‘RQ-656-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 24.12.2020-y., 03/20/656/1661-son) Mulkdor o‘z mol-mulkini boshqa shaxsning qonunga xilof egaligidan talab qilib olishga haqli. Mazkur huquqni amalga oshirishda davlat organlari mulkdorga ko‘maklashishi shart. Mulkdor o‘z huquqlarining har qanday buzilishi, garchi bu buzilishlar egalik qilishdan mahrum etish bilan bogliq bo‘lmasa ham, bartaraf etilishini talab qilishi mumkin. Mazkur huquqni amalga oshirishda davlat organlari mulkdorga ko‘maklashishi shart. Xususiy mulk huquqini bekor qiladigan qonun qabul qilingan taqdirda, ushbu qonunni qabul qilish natijasida mulkdorga yetkazilgan zararning o‘rni, shu jumladan mol-mulkning bozor qiymati davlat tomonidan to‘la hajmda qoplanadi. Zararning o‘rnini qoplash to‘risidagi nizolar sud tomonidan hal etiladi. Xususiy mulk munosabatlarini tartibga soluvchi qonunchilik hujjati mulkdorning huquqiy holatini yomonlashtirgan yoki mulkdorga qo‘shimcha majburiyatlar yuklagan taqdirda, orqaga qaytish kuchiga ega emasligi kafolatlangan (23-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021- yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y.,03/21/683/0375-son) Xususiy mulk asosida tadbirkorlik faoliyatini yurituvchi subyektlar mol-mulki davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish natijalarining qayta ko‘rib chiqilishiga hamda bekor qilinishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Davlat mulkini davlat tasarrufidan chiqarish hamda xususiylashtirish jarayonida vujudga kelgan xususiy mulk daxlsizdir. Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish natijalari qayta ko‘rib chiqilmaydi hamda bekor qilinmaydi. Quyidagi ko‘char va ko‘chmas mol-mulk davlat tasarrufidan chiqarilgan hamda xususiylashtirilgan korxonalarning mol-mulki deb e’tirof etiladi (qonunga muvofiq davlat tasarrufidan chiqarilmaydigan va xususiylashtirilmaydigan obyektlar bundan mustasno): davlat 201 tasarrufidan chiqarishni va xususiylashtirilgan korxonalarda davlat mol- mulkini xususiylashtirishni amalga oshirish paytida aniqlanmagan ko‘char va ko‘chmas mol-mulk; korxona hududida joylashgan, davlat tasarrufidan chiqarishni va xususiylashtirishni amalga oshirish paytida tasarruf etish huquqisiz foydalanishga berilgan ko‘char va ko‘chmas mol- mulk. Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish natijalarini, shu jumladan obyektlarning qiymatini baholash natijalarini qayta ko‘rib chiqish, haqiqiy emas deb topish va bekor qilish masalalari yuzasidan davlat organlari, shu jumladan nazorat, huquqni muhofaza qiluvchi organlar va sudlar tomonidan tashabbus bilan chiqish taqiqlanadi. Chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar, agar O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida yoki xalqaro shartnomalarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasi hududida O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari bilan teng ravishda mulk huquqi kafolatlangan. Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|