192
Amaldagi qonun hujjatlarida O‘zbekiston Konstitutsiyasiga amal
qilingan holda, mulkning o‘tmishda sotsialistik jamiyatning sinflarga
bo‘linishiga asoslanib shakllarga ajratilishiga va qaysi shaklda, kimga
tegishli bo‘lishiga qarab o‘rnatilgan tengsizlikka barham berildi.
Mulkning kimga tegishli bo‘lishidan qat’i nazar, teng ravishda
rivojlanishi uchun imkoniyatlarning mavjud bo‘lishi va ularni bab-
baravar huquqiy muhofaza qilish qoidalari O‘zbekiston Respublikasi
Fuqarolik kodeksining tegishli moddalarida nazarda tutildi.
Iqtisodni tashkil qiluvchi asosiy masala bo‘lishi mulk masalasining
bunday ijobiy hal qilinishi ijtimoiy hayotning barcha sohalarida
tashabbuskorlik hissiyotlarining kamol topishi, ishlab chiqarishda,
xo‘jalik sohasida tadbirkorlik faoliyatlarini amalga oshirishda fuqarolar
hamda tashkilotlar, ya’ni jismoniy va yuridik shaxslarning birgalikda bab-
baravar manfaatdor bo‘lishi, ular o‘rtasida umumiy mol-mulkning
vujudga kelishi va ushbu mulkdan hamkorlikda unumli foydalanish va
samarali natijalarga erishish imkoniyatlarini yaratib berdi.
Xususiy mulk bozor munosabatlarining asosiy iqtisodiy manbaidir.
Xususiy mulk tashkil topmasdan turib, bozor munosabatlari haqidagi har
qanday fikrlar xom xayoldir. Xususiy mulk va uning asosida vujudga
keladigan munosabatlar bizning qonunchilik faoliyatimizda yangilikdir.
Endi ular faqat shaxsiy moddiy va madaniy ehtiyojlarini ta’minlash
uchun emas, balki xususiy mulk asosida turli tadbirkorlik faoliyatini
amalga oshirishga va ishlab chiqarish jarayonida faqat o‘z mehnati emas,
balki yollanma mehnatni jalb qilish va uning uchun kerak bo‘lgan qurol-
vositalarga ega bo‘lish, ularni ijaraga berish yo‘li bilan qo‘shimcha
daromadlar olish kabi huquqlardan foydalanishlari mumkin.
Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun iqtisodiy manba
sifatida xususiy mulk bilan bir qatorda ommaviy (davlat) mulk ham
qatnashadi. Ommaviy mulk tushunchasi davlatning barcha fuqarolariga
va shuning bilan birga har bir fuqarosiga tegishli bo‘lgan mulk ma’nosini
beradi.
Dostları ilə paylaş: