Sharq Tillar" fakulteti "

Samguk Sagi ( koreyscha : yīgīngi ; Hanja : yāngīngī , Uch qirollik tarixi ) - Koreyaning uchta qirolligi : Goguryeo , Baekje va Silla haqidagi tarixiy yozuv. Samguk sagi klassik xitoy tilida, qadimgi Koreya savodxonlarining yozma tilida yozilgan va uni tuzishga Goryeo qiroli Injong (1122-1146 yillar hukmronligi) buyrug'i bilan hukumat amaldori va tarixchi Kim Busik ( koreyscha : gangengeong) topshirgan. ; Xanja : línjín ) va kichik olimlar jamoasi. 1145 yilda tugallangan u Koreyada Koreya tarixining saqlanib qolgan eng qadimgi yilnomasi sifatida tanilgan. Hujjat Koreya tarixi milliy instituti tomonidan raqamlashtirilgan va xangul tilidagi zamonaviy koreyscha tarjimasiva klassik xitoy tilidagi asl matni bilan onlayn rejimida mavjud. ^[1]

Samguk Sagi ("tuzish" "yozish"dan ko'ra aniqroqdir, chunki tarixning ko'p qismi oldingi tarixiy yozuvlardan olingan) tuzish vazifasini o'z zimmasiga olgan Kim Busik o'z harakatlarini xuddi o'zi model qilganidek, ongli ravishda Xitoy imperatorlik an'analari asosida modellashtirdi. Xitoy ajdodlaridan keyin tarix formati.
Xususan, u sobiq Xan sulolasining amaldori Sima Qian (miloddan avvalgi 206-milodiy 24) ishiga qaytgan . Hozirgi kunda "Buyuk tarixchining yozuvlari" nomi bilan mashhur bo'lgan bu asar eramizdan avvalgi 100-yillarda Shǐjì dínín, ya'ni " Scribe's Records" nomi bilan chiqarilgan . Ishora bilan Kim Busik o'zining asarini shǐjínjì, ya'ni Samguk Sagi deb atadi, bu erda Sagi (hozirgi kungi) xitoycha Shǐjining koreyscha o'qilishi edi.
Xitoy tarixnavislik anʼanalaridan standart sulola tarixining toʻrt qismdan iborat klassik boʻlinishi ham “Yilnomalar” ( bongi , bnngy), Jadvallar ( pyo , lì), monografiyalar ( ji , qān) va tarjimai hollar ( yeoljeon , xàn) qabul qilingan.
12-asrda “Samguk sagi” ning toʻplanishi ortida turli turtki beruvchi omillar bor edi . Bularni taxminan mafkuraviy va siyosiy deb tasniflash mumkin. Mafkuraviy omillar asarning Kim Busik tomonidan yozilgan muqaddimasida namoyon bo'ladi, unda tarixchi ta'kidlaydi:
Bugungi olimlar va yuqori martabali amaldorlar orasida "Besh klassika " va boshqa falsafiy risolalarni, shuningdek, Qin va Xan tarixini yaxshi biladigan va batafsil muhokama qila oladiganlar bor , lekin bizning voqealarga kelsak. mamlakat, ular boshidan oxirigacha mutlaqo johildirlar. Bu haqiqatan ham achinarli.

Ushbu iqtibosda ikkita aniq sababni ko'rish mumkin. Ulardan biri Koreyaning Uch Qirollik davri haqidagi bilimlardagi katta bo'shliqni to'ldirish edi. Goguryeo , Baekje va Sillaning uchta qirolligining har biri o'z tarixini yaratgan bo'lsa-da, ular doimiy urushlar, Goguryeo va Baekjening qulashi va ularning yozuvlarining tarqalishi natijasida yo'qolgan. Yana bir maqsad koreys adabiyotini o'z tarixi bo'yicha tarbiyalashga xizmat qiladigan tarix yaratish va ularga Konfutsiy fazilatlarining koreys namunalarini taqdim etish edi. Bu ayniqsa Goryeo oʻrtalarida muhim edi, chunki bu sulola tobora konfutsiylashgan. Ammo unchalik aniq bo'lmagan boshqa omillar ham bor edi. Xitoy an'analarida sulolalar tarixini tuzish ham siyosiy maqsadlarga xizmat qilgan. Sulola tarixi keyingi sulola tomonidan yozilgan va uni yozish harakatining o'zi keyingi sulola o'zidan oldingi suloladan hukmronlik qilish mandatini meros qilib olganligini ko'rsatishga xizmat qilgan.

Xitoydagi ilm-fan taraqqiyotida Konfutsiy va uning maktabi alohida ahamiyatga ega. Uning Xitoy falsafasi tarixida tutgan oʻrnini Suqrotning yunon falsafasi tarixidagi oʻrnigagina qiyoslash mumkin. Uning butun dunyoda mashhur boʻlgan nomi „kun“ va „futszi“ soʻzlari asosida yasalgan „Kun“ hozirgi vaqtda familiyani anglatuvchi soʻz boʻlsa, „fu“ faylasuf, „szi“ oʻqituvchi maʼnolarini ifodalovchi soʻzlardir. Yaʼni Konfutsiy „falsafa oʻqituvchisi“ degan soʻzlarning familiya maqomini olgan shaklidir. Konfutsiy yashagan davrdan „Toʻrt asos“ va „Besh asos“ degan ulkan yozma yodgorliklar saqlanib qolgan. „Besh asos“ Konfutsiyga qadar yaratilgan „Qoʻshiqlar kitobi“, „Taomillar kitobi“ („Marosimlar kitobi“), „Rivoyatlar kitobi“ va „Folbinlik kitobi“ („oʻzgarishlar kitobi“) singari qismlardan iborat boʻlgan. Lekin bu kitoblarning barchasi konfutsiylik taʼlimoti asosida qayta ishlangan va Konfutsiy taʼlimotining mohiyatini ochishga xizmat qilib kelgan. „Toʻrt asos“ esa Konfutsiy „Hikmatlar“idan tashqari, „Menzi“ („Men-muallim“), „Buyuk taʼlimot“ va „Oraliq haqidagi taʼlimot“ sin-gari Konfutsiy shogirdlarining hikmatli soʻzlaridan tashkil topgan. Konfutsiy taʼlimoti markazida „muruvvatli zot“ turadi. U hukmron tabaqaning ideal vakili boʻlib, Konfutsiy taʼlimoti yordamida oʻzida jamiyat farovonligini taʼminlaydigan va maʼnaviy asoslarini ifodalay oladigan oliyjanob fazilatlarni shakllantirgan. Konfutsiy „Hikmatlar“i „muruvvatli zot“ning shunday yuksak insoniy fazilatlarini aks ettiradi. Aniqroq aytsak, bu zot oliy hukmdorga nisbatan chuqur ehtiromli, xalqqa esa muruwatli boʻluvchi, butun kuch va qobiliyatini jamiyat oldidagi burchini oqlashga, milliy urf-odat va anʼanalarning toʻla-toʻkis bajarilishini taʼminlashga sarf etuvchi kishidir. Shuning uchun ham uning oʻgitlari, pand-u nasihatlari Xitoyda hanuzga qadar eʼzozlanib va qadrlanib keladi.
Koryo sulolasi davrida tuzilgan: Samguk sagi (1146; “Uch podsholikning tarixiy yozuvi”) va Samguk yusa (1285; “Uch podsholik yodgorligi”). Eng muhim afsonalar Quyosh va Oy, Koreyaning Tangun tomonidan asos solingani va qadimgi qirollarning hayotiga oid afsonalardir. Afsonalar.
Kim Pu-Shik tomonidan tuzilgan “Samguk sagi” (1146; “Uch qirollik tarixi”) insoniyat tarixi ustidan gʻayritabiiy afsonani taʼkidlash amaliyotidan voz kechdi; Samguk sagi Konfutsiyga asoslangan mafkurani o'rnatishga qaratilgan sa'y-harakatlarida zamonaviy tarixshunoslik deb hisoblanishi mumkin bo'lgan usullardan foydalanishga harakat qiladi