Shukurullo mardonov umida zokirova

IX BO‘LIM. MUSTAQIL O‘ZBEKISTONDA TA’LIM VA 
PEDAGOGIK FIKR TARAQQIYOTI
Reja:
1. Mustakillik va ta’lim tizimida islohotlar. 
2. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuni.
3. O‘zbekiston Respublikasida ta’lim tizimi. Mustakillik-yillarida 
pedagogik fikr taraqqiyoti.
Tayanch tushunchalar: 
mustaqillik, ta’lim tizimida islohotlar, “Ta’-
lim to‘g‘risida”gi qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, ta’lim 
tizimi, akademik litsey, kasb-hunar kolleji, pedagogik texnologiya, 
milliy istiqlol mafkurasi.
9.1. Mustaqillik va ta’lim tizimida islohotlar
Mustaqillik e’lon qilingan (1991-yil 1 sentyabr) dastlabki-yillarda-
noq O‘zbekiston hukumati ta’limga ustivor soha sifatida e’tibor 
berib kelmoqda. O‘zbekiston Respublikasining ta’lim sohasida aniq 
va ravshan hamda ilmiy asoslangan davlat siyosati mavjud bo‘lib, u 
insonparvarlik va demokratik tamoyillarga asoslanadi hamda har bir 
fuqaroning bilim olishi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida 
qonuniylashtirilgan. Mustaqil Respublikamizda xalq ta’limi tizimi 
mazmunini yangilash va yangi ijtimoiy muhit sharoitida uni yanada 
rivojlantirish zarur edi. Chunki huquqiy, iqtisodiy, ma’naviy sohalarda 
olib borilayotgan islohotlarda asosiy maqsad ham barcha fuqarolarning 
hayotini ijtimoiy himoyalash, ularning turmush sharoitini yaxshilash, 
ma’naviy jihatdan yuksaltirish, eng muhimi, ozod va obod Vatan, erkin 
va farovon hayot barpo etishdan iboratdir.
Ana shu maqsadni amalga oshirish borasida Respublikamiz huku-
mati xalq ta’limi tizimini tubdan isloh qilish vazifasini qo‘ydi. Jamiyatni 
ma’naviy yangilashda avvalo ta’lim tizimini isloh qilishni va milliy 
kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni tobora ortib borayotganligini hisobga olib 
ta’lim tizimini ham yangilashni taqozo etar edi. 
Respublikamiz bugungi kunda tubdan yangi davlat bo‘lib, unda har 
bir siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy sohadagi islohotlar ham yangi ta’lim 

---

137
tizimida bosqichma-bosqich olib borishni nazarda tutadi. Zero, ta’lim 
sohasidagi islohotlar ham yangi boskichma-boskich o‘tish tamoyiliga 
asoslangandir. “Kadrlar tayyorlash milliy dastur” ham uzluksiz 
ta’lim tizimini isloh qilishning tashkiliy, ilmiy va metodik asosi 
bo‘lib hisoblanadi. Milliy dasturning asosiy maqsadi uzluksiz ta’lim 
tizimini rivojlantirish bo‘lib, u ijodiy va mustakil fikrlovchi, tafakkuri 
rivojlangan, erkin shaxsni shakllantirish bilan barcha sohalarda 
raqobatbardosh kadrlar tayyorlashni kafolatlash bilan ahamiyatlidir. 
Shunga ko‘ra, mamlakatimizda mustakillikning dastlabki-yillaridanok 
boy madaniyatimizni tiklash va uni rivojlantirish, ta’lim tizimini 
takomillashtirish, uni zamon talablariga jabob bera oladigan jahon 
andozalari darajasiga ko‘tarish maqsadiga e’tibor berib borilmoqda.
Lekin hozirgi davrda amalga oshirilgan barcha ishlarga qaramay 
ta’lim tizimi hali hayot talabi darajasida natijalarga erishmayotgani, 
eski Sho‘ro zamonidan meros bo‘lib qolgan mafkuraviy qarashlardan va 
sarqitlardan xalos bo‘la olmagani, shuningdek, uzluksiz ta’lim tizimini 
tashkil etish muammolari to‘liq hal etilmagani va nihoyat, amaldagi 
ta’lim tizimi taraqqiy etgan davlatlar darajasida rivojlana olmaganini 
ko‘rsatmoqda. Shuningdek, mutaxassis kadrlar tayyorlash, ularga bilim 
va tarbiya berish tizimi mamlakatimizda amalga oshayotgan islohotlar 
bilan bog‘lanmagani, maktablarning moddiy bazasi talabga javob bera 
olmayotgani, kadrlar, o‘qituvchilar tayyorlash muammosi hali hal 
etilmagani ma’lum bo‘ldi. O‘quv dasturlari, qo‘llanma va darsliklar 
ham talabga javob bera olmayotganini hayotning o‘zi ko‘rsatdi.
Shu maqsadda 2020-yil 19 mayda Qonunchilik palatasi tomonidan 
yangi tahrirdagi “Ta’ldim to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi; ushbu 
Qonun 2020-yil 7 avgustda Senat tomonidan ma’qullandi hamda 
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.M.Mirziyoyev tomnidan 2020-
yil 23 sentyabr kuni imzolandai (O‘RQ-637).