Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 30,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəna Mirzəzadə
|
Әli Abasov (AMEA Fəlsəfə, Sosiologiya və
Hüquq İnstitutu, Müasir fəlsəfə problemləri şöbəsinin müdiri). Hesab edirəm ki, ilk dəfə olaraq bu gün fəlsəfə və mədəniyyətin dərk edilməsində Şərq və Qərb təfəkkür tiplərinin, dünyanın iki mədəni ənənəsinin birləşdirilməsinə imkan yaranıb. Məlumdur ki, Şərq biliyi insanın men‐ tal, mənəvi və fiziki qabiliyyətlərinə görə geniş ‐ lən dirməyə cəhd etdiyi halda, Qərb bu məsə ləni texniki instrumentariyanın, sonralar isə insan idrakı və reallıq arasında vasitəçi olan texnologiyaların inkişafı ilə əlaqələn dirirdi. Nanotexnologiya, elmlərin konvergen siyası (düşünürəm ki, bu haqda artıq keçmiş za‐ manda danışmaq olar) bu iki ənənənin birləş ‐ məsinə imkan yaratmışdır, çünki bu gün artıq insanın psixofiziki təşkilinə, yeni texno logiya və təcrübələrin aktiv şəkildə tətbiq edilməsinə başlanıb. Burada söhbət yaxın onilliklərdə, necə deyərlər, idrakın imkan larının əhəmiy ‐ yətli dərəcədə genişləndiril mə sini bacara biləcək kiborqların yara dıl masından gedir. Bununla əlaqədar olaraq həm ənənəvi hu‐ manizmi, həm də yaranan müasir transhumanis ‐ tik konsepsiyaları yenidən dəyər lən dir mək olar. Doğrudan da, bu, çox cəlbedici mövzu dur. Әn yeni humanizm israrla ənənəvi sər hədlərin genişləndirilməsinin, bütün canlılara və can ‐ sızlara, şüurluya və şüursuza yaşama hüquq ‐ larının aid edilməsinin zəruriliyini diktə edir, çünki bir çox elmlərin məlu mat larına əsasən şüur Kainatın, ona bütün aid olanlarla birgə, atributu kimi dəyərləndi rilməlidir. Ona görə də bütövlükdə, idrakdan, elmdən və fəlsəfədən, etikanın konsep si yala rından və huma nizmdən idrakı məhdud laş dı ran və onların canına hopmuş antro po logizmi, antroposentrik determinantı kənarlaşdırmaq lazımdır. Və bu mənada, görü ‐ nür, «mədəniy yətlərin dialoqu» konseptini biz yenidən dərk etməyə çalış malı yıq. Bu gün hansı dialoq haqqında danışıla bilər ki, min illər boyu mədəniyyətin inkişafında kişi və qadın ara sında dialoq hələ də həyata keçə (əldə edilə) bilməyib. Rəna Mirzəzadə (AMEA Fəlsəfə, Sosiolo ‐ giya və Hüquq İnstitutu, Politologiya və siyasi sosiologiya şöbəsinin müdiri). «Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi» mövzusunda 2008‐ci ildə Bakıda keçirilən beynəlxalq forumda Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Әliyev Fondunun prezidenti Mehriban Әli yeva de ‐ miş dir: «Maraqlıdır, sivilizasiya ların, xalqların və ayrı‐ayrı insanların bir‐birini dinləməsinə və anlamasına mane olan nədir və onlara bunda nə kömək ola bilər?» (Azər baycan qəzeti, 10 iyun 2008‐ci il). Fikrimizcə, bu işdə maneələr çoxdur – burada həm siyasət, həm iqtisadiyyat vardır, lakin yəqin ki, anlamanın intensiyası kişilər və qadınlar arasında dialoqdan qay naqlanmalıdır. Anla şıl mazlıq kimi bu, dialoqda hər zaman olmuşdur, lakin hələ də bizə məlum deyil. Bu səbəbdəndir ki, gender problematikası hazırda bu qədər əhəmiyyət kəsb edir və onun fəlsəfi dərkinə ehtiyac vardır. Bu bizim genderin so‐
Yüklə 30,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|