3) İkinci dərəcəli və olduqca zəif mənbələrin istifadə oluması.
Öz fikirlərini təsdiq və isbat etmək üçün şiələr “Lüğət” kitablarından tutmuş, ”Firhistlər”ə kimi istənilən hər şeyə istinad edə bilərlər.Onlar adətən “Kənzul Ummal” kitabına istinad edirlər.Bu kitab sadəcə hədis fihristidir ki,burada rəvayyətlər sənədsiz olaraq nəql olunur və kitab zəif və uydurma hədislərlə doludur. Onlar Həsqaninin “Şəvahid ət tənzil” kitabına istinad edirlər.Bu kitabın ravi silsilələrinə nəzər saldıqda demək olar ki,kitab yalnız zəif,məchul və yalançı raviləri tanımaq üçün bələdçi rolunu oynaya bilər.
Həmçinin,şiələrin istinad etdiyi mənbələr arasında imam Zəhəbinin “Mizanul itidal” kitabına və ibn Hacər əl Əsqalaninin “Lisanul mizan” kitabına rast gəlmək olar.Bu iki kitab zəif,yalançı və məchul ravilərin əlifba sırasına görə toplandığı “lüğət”dir. Bu kitab ravinin adı,onun haqqında rical alimlərinin fikri qeyd edilməklə (zəif,məchul,yalançı olması və s.) tərtib olunmuşdur.Daha sonra müəllif nümunə olaraq,bu ravidən nəql olunan hədisi qeyd edir.
Öz-özlüyündə belə hədislər şiələrdən başqa heç kim üçün dəlil ola bilməzlər.Onların Suyutinin “Ləal məsnua” kitabından dəlil gətirdiyinə şahid olmaq olar.Halbuki,bu kitabda müəllif zəif və uydurma rəvayyətləri toplamış və mətnlərdə, ravi silsilələrində olan qüsurları açıqlamışdır.
4) Zəif və uydurma rəvayyətlərə istinad.
Əmir əş Şabi deyir: “Bu ümmətdə Əli haqqında uydurulan yalanlar qədər heç kəs baradə yalan uydurulmamışdır.”(”Fəvaid əl məcmua” səh 148, №187)
Zəif rəvayyətlərə misal çox gətirmək olar.Lakin,bəzilərini qeyd etmək mümkündür. “Mən elmin şəhəri,Əli isə onun qapısıdır”, “Mənim Əhli beytim Nuhun gəmisi kimidir”, “Kim mənim kimi yaşayıb,mənim kimi ölmək istəyirsə....”, “Əliyə baxmaq ibadətdir.”,”Əli ən xeyirli məxluqdur” və s.
Dostları ilə paylaş: |
