Şimali Abşeron sahilləri başdan-başa qaranlığa qərq olub



Yüklə 3,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/72
tarix31.01.2017
ölçüsü3,34 Mb.
#7257
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   72


yerə qoyur və dərhal da içəri girən zabitə irad tutur: – Axı sizə öyrədiblər ki, ingilis ordusunda 

əsgəri salam hansı qaydada verilir... Küçədə olsaydınız, bu yaddaşsızlığınıza görə bir güllə 

qazanardınız! 

 

Səba yerindən qalxıb, Fərzaniyə müraciət edir: 



 

– Belə bir müdrik kəlam var: lənglik tərəddüdün doğma anası, uğurunsa ögey anasıdır. Odur ki, 

gələcəyə doğru irəli! 

 

Tələsik pillələri enir. Onun ardınca iki əsgər Fərzanini qabaqlarına qatıb aparır. Dinməz-



söyləməz bağın bağlı qapısı önünə çatırlar. 

 

– Burada biz sizinlə vidalaşacağıq, ağaye Fərzani. Özü də ümid edirəm ki, uzun müddətə. – Səba 



başı ilə unter zabitə işarə edir və o, cibindən qandalları çıxarıb, Fərzaninin sağ əlini qapının iri 

mis dəstəyinə qandallayır. – Dostumuz general Əmiraslanov bəlkə də 92 haqlı deyildi. Bayaq 

iddia edirdi ki, siz artıq ona fayda verə bilməzsiniz. 

 

İndi başa düşəcək ki, belə nəticə çıxarmaqda tələsib: çünki sizin sayənizdə ona agah olacaq ki, 



Pəhləvidə mən ingilis zabiti formasında gəzirəm. Bu xəbər müqabilində o, heç şübhəsiz, sizi 

qandallardan azad edər. 

 

– Yalvarıram, sizə, inanın ki, mən ona heç bir söz deməyəcəyəm. 



 

And içirəm... 

 

Səba onun sözünü ağzında qoyur: 



 

– And içməyə ehtiyac yoxdur, əzizim ağaye Fərzani. Buna nə hacət? Bir də ki, mən tədbir 

görmüşəm, Əmiraslanovla görüşən zaman siz tamam başqa şey barədə danışasız. Çünki əbəs 

yerə deməyiblər ki, deyilənə inan, ancaq bir qiymətli əşyanı da götür girov saxla. Bağın 

qapılarını ağaye Fərzaninin üzünə açın! 

 


 

74

Unter zabit itələyib, bağın qapısını taybatay açır. Orada gömgöy otların üstündə süngü ilə qətlə 



yetirilmiş adamların meyitləri səliqə ilə yan-yana uzadılıb: Fərzaninin arvadı ilə oğlu, aşpaz, 

dalandar, nökər və qulluqçular. 

 

Səba bir müddət qandallardan qurtulmaqçün çırpınan Fərzaniya məşum məmnunluq hissi ilə 



baxıb, cəld çıxır. Üzərində İngiltərə bayrağı dalğalanan maşınlar yerlərindən qopub sürətilə 

sahilə doğru şütüyürlər. 

 

Qarşıdan eyni sürətlə sovet əsgərləri ilə dolu maşınlar gəlib keçir. “Müttəfiqlər” sürəti 



azaltmadan bir-birini salamlayıb aralanırlar. 

 

Pəhləvi tərəfdə Xəzərin sahili. 



 

Sovet və ingilis əsgərləri Səbanın dəstəsini axtarır. Əmiraslanovla Fərzani maşınla gəlirlər. 

Fərzani düşmür. Heç bir məna ifadə etməyən nəzərlərini harasa irəli zilləyib. Oturacağa 

yapışıbmış kimi yerindən tərpənmir. Zabitlərdən biri qaçaraq özünü yetirir və həyəcanla raport 

verir. 

 

– Yoldaş general, havadan kəşfiyyat nəticəsində, iki “Yunkers” hidrotəyyarəsi gizlədilən buxta 



aşkar edilmişdir. Lap yaxınlıqdadır, 5 kilometrlik məsafədə. Yəqin qaranlığın düşməsini 

gözləyirlər. 

 

Əmiraslanov Fərzaniyə sarı dönür. O, başını bulayır: 



 

– Orada olmaz. Havadan görünməsi mümkün olan hidrotəyyarələrə Səba heç yaxın düşməz. 

 

Əmiraslanov səbirsiz halda zabiti maşına dəvət edir. Maşın sürətlə yerindən götürülür. 



 

– Onların uça bilməməsi üçün tədbir görmüsünüz? 

 

– Xətrimə dəyirsiz, yoldaş general, – deyə zabit nizamnaməyə qətiyyən uyğun olmayan bir 



tərzdə cavab verir. – Buxtanın çıxışını möhkəm bağlamışıq. Havadan və sahildən daimi 

müşahidə aparılır. 

 

Heç quş da səkə bilməz! 



 

– Quş bir yana, təyyarənin həndəvərində adam-zad gözünüzə dəyib eləməyib ki? 

 

– Heç kəs yoxdur. Səsgücləndirici vasitəsilə bir neçə dəfə təslim olmağı təklif etmişik. 



Təyyarələrdən heç bir cavab verən olmayıb. 

 

Təyyarələrin üstünə çəkilmiş nazik tor və onun üzərinə addabudda səpilmiş “yarpaqlar” hətta ən 



yaxın məsafədən belə, ilk baxışdan sahildəki meşəliyin davamı kimi görünür. 

 

– Təyyarəçilərin dediyinə görə, aşkar edildikləri vaxt hidrotəyyarələr artıq uçuşa hazır imişlər, – 



onları qarşılayan mayor buxtanı binoklla seyr edən Əmiraslanova məlumat verir. 

 

– Nəyə əsasən belə deyirlər? 



 

– Hava haqqında radio ilə verilən məlumatda qasırğa gözlənildiyi elan edilsə də, təyyarələr bütün 

bərkidici qurğulardan açılıb. 

 


 

75

Bundan əlavə, suya oturma dərinliyi göstərir ki, onların yanacaq bakları ağzınadək doludur. 



Texniki təlimata əsasən isə, uçuşa iyirmi dəqiqə qalana qədər dolu yanacaq bakı ilə su üzündə 

dayanmaq qadağandır. Çünki bu zaman təhlükəli deformasiya riski yaranır. 

 

– İnandırıcı deyil, – Əmiraslanov fikirli-fikirli soruşur: – Fikriniz nədir? 



 

– Desant qrupu əməliyyata hazırdır. Katerlər təyyarələrə quyruq tərəfdən yaxınlaşacaq. Bu növ 

təyyarələrin həmin hissəsi nisbətən təhlükəsizdir, hətta həmin hissəyə “ölü nöqtə” deyirlər. 

 

Hücuma keçməyə icazə verirsiz? 



 

Sanki beynindən keçən xoşagəlməz fikirlərə cavab olaraq, Əmiraslanov narazı halda çiynini 

çəkir: 

 

– Görünür, başqa çıxış yolu yoxdur. Başlayın. 



 

Öz arxalarınca sulu yelpazələr açaraq, katerlər irəli cumurlar. 

 

Buxtanın girişindən – dar boğazdan keçən kimi, onlar bir-birindən aralanır və buxtanın bütün eni 



boyunca kəskin dövrə vurub, eyni vaxtda təyyarələri dövrəyə alırlar. 

 

Sahildən aydın görünür: hücum qrupunun əsgərləri təyyarələrin illimunatorlarından boylanaraq, 



içəridə heç kəsin duyuq düşmədiyini yəqin etdikdən sonra trapla yuxarı qalxırlar. Təyyarənin 

qapısı bağlı deyilmiş. 

 

– Saxlayın onları, – deyə Əmiraslanov qəflətən çığırır: – Hanı səsgücləndirici?! 



 

Elə bu anda bir-birinin ardınca iki güclü partlayış gurlayır. Az qala səmaya yüksələn iki nəhəng 

su sütunu yavaş-yavaş endikdən sonra da, dənizin ağappaq köpüklə örtülmüş səthi hələ uzun 

müddət qaynayır. 

 

Sıldırım sahilə çırpılıb geri qayıdan dalğalar sanki baş vermiş bu faciədən fəryad edir və artıq 



məzara çevrilmiş adsız buxtadan baş götürüb qaçırlar. Məruz qaldıqları amansız bəla qarşısında 

öz gücsüzlüyünü dərk edən adamlar isə nə edəcəklərini uzun müddət kəsdirə bilməyib, ta 

qaranlıq düşənədək sahildə qalırlar. 

 

Əmiraslanov Fərzani ilə vidalaşır. 



 

– Sizə bir köməyim dəyə bilsəydi, çox şad olardım, – o, son üç sutkada saçları əməlli-başlı 

ağarmış Fərzaninin halına ürəkdən acıyır. 

 

– Mənə yalnız o bir Allah kömək edə bilərdi – bir qəfil ölüm göndərsəydi. Ancaq Xuda bunu 



istəmədi. Müdrik Yaradan ölümü bir müddət məndən uzaqlaşdırmaqla, mənə ağır düşüncələrə 

dalmaq üçün vaxt, bir də məqsəd əta elədi. İndi mən bir şeyi dəqiq bilirəm: Səbanı öz əllərimlə 

qanına qəltan etməyincə, nə o dünyada, nə də bu dünyada rahatlıq tapa biləcəyəm, – deyə 

Fərzani sakit bir qətiyyətlə cavab verir. – Yəqin fikirləşirsiz, dərd mənim ruhumu elə sarsıdıb ki, 

özümə mənasız arzularla təsəlli verirəm. 

 

Əmiraslanov: 



 

– Mən başa düşmürəm sizi. Ancaq nə gizlədim, ağaye Fərzani, sizin bu arzunuz mənə çox 

dumanlı görünür, – o, Fərzaninin qəlbinə dəyməmək üçün yumşaq tərzdə sözə başlayır. – Səbanı 


 

76

tapmaq cəhdlərimiz bir nəticə verməyib. Çox güman ki, o, indi İranda deyil. Yəqin artıq 



Almaniyadadır, yaxud da sizinlə mənim əlimiz çatmayan başqa bir yerdədir. 

 

– Tapacam onu. Müharibədə Almaniyanın qələbə çalmaq şansları gündən-günə artır. Bircə ay 



ərzində ölkənin bütün Qərb hissəsini ona təslim etmisiz. Bu, hələ başlanğıcdır. Bir-iki günə 

Leninqrad da süqut edəcək. Onlar qarşısıalınmaz bir qüvvə ilə addım-addım Moskvaya 

yaxınlaşırlar... 

 

– Bu yerdə böyük Şah Abbas Səfəvinin kəlamı yada düşür: 



 

Qanlı döyüşlərdəki parlaq qələbələrdən sonra qəlbinizi oxşayan sərməstlikdən qorxun. Çünki 

savaş meydanındakı məğlubiyyət onu acı kədərə – insan qəlbi üçün həqiqətən öldürücü sayılan 

zəhərə çevirir, – deyə Əmiraslanov nəzakətli bir təbəssümlə xatırladır. 

 

– Mənim möhtərəm dostum sözlərimi düzgün yozmadı. Bu da məni Almaniyanın qələbələri 



qədər məyus edir. Axı mən bu zəfərlərdən ona görə söz açdım ki, niyyətimdən dönməyim, daha 

möhkəm olum. Hadisələr ki, belə gedir alman qoşunları mütləq Şimaldan Qafqaza soxulacaqlar. 

Və o zaman haradasa – Allah-təalanın özünün qabaqcadan müəyyən etdiyi yerdə mən Səba ilə 

görüşəcəyəm. 

 

– Xoşbəxtlikdən, bu, qeyri-mümkündür, – Əmiraslanov gözucu saatına baxır. – Çünki o 



görüşdən beşcə dəqiqə sonra sizi güllələyərlər. 

 

– Mənə bircə dəqiqə lazımdır. Yalnız birinci dəqiqə. Yox, sizdən xahiş edən deyiləm ki, məni 



özünüzlə aparasız. Siz razılaşsanız belə, bunun heç bir mənası yoxdur. Başqa bir yol tapmışam: 

 

müttəfiqlər gələndən sonra milliyətçilər alayı Türkiyə sərhədinə qaçıb. Sabah dağlardan 



Türkiyəyə, oradan isə Almaniyaya keçəcəklər ki, sonradan Bakıya hücum edəcək qoşunlarla 

birləşsinlər. 

 

Onlarla gedəcəyəm. 



 

Əmiraslanov şübhəsini gizlətmədən Fərzaniyə baxır: 

 

– Əminsiniz ki, onlar sizi qəbul edəcəklər? Şəxsən mən əmin deyiləm. Üstəlik də onlar düşmən 



əhval-ruhiyyəli kürdlərin ərazisindən keçib getməlidirlər. Sizin yaşınızda... 

 

– Qəbul edərlər, – Fərzani tələsmədən onun sözünü kəsir. 



 

– Eşitsələr ki, vətənpərvər və onlarla həmfikir olmağım bir yana, hələ üstəlik Ankarada ya da 

İstanbulda otuz min dollar pul da verməyə hazıram, oynaya-oynaya qəbul edəcəklər. Bax, bu 

pullar mənim dağları aşmağımı da asanlaşdıracaq. 

 

Lida ilə Kamil Sahil küçəsindəki evin pillələrini qalxırlar. 



 

– Baxarsan, səni görəndə nə qədər sevinəcəklər. Neçə gündür ki, səbirsizliklə gözləyirlər, – hiss 

olunur ki, Kamilin kefi kökdür. 

 

– Doğrudan? 



 

– Bəs necə?! Sən mənim valideynlərimi hələ tanımırsan. Məndən çoxdan narazıdırlar ki, bu yaşa 

çatmışam, ancaq hələ heç kəslə ciddi görüşüm-filanım olmayıb. 


 

77

 



– Bəs qeyri-ciddi? Yəqin xatırlamalı çox şey var! – deyə Lida qəsdən incik əda ilə soruşur. 

 

– Səndən nə gizlədim: son üç ildə heç nə... İş belə gətirib! Gör, məsələ nə yerə çatıb ki, kiçik 



qardaşımı mənə misal çəkirlər. Bax, buna görə də bilirəm ki, bizi, yəni səni görəndə çox 

sevinəcəklər. 

 

Odur ki, əzizim, hər şey sadə və aydındır, elə deyil? 



 

– Hə, hə, elədir. Sadədən sadədir, – deyə Lida təsdiq edir. Bir azdan elə bu binanın qarşısında bir 

fayton dayanır. Əbülfəz faytondan sürüyə-sürüyə yekə bir çamadan düşürür. 

 

– Bəs pul? – Faytonçu arxasınca çığırır. 



 

– adama kömək eləmək heç yadınıza düşmür. Hamınızın fikrinizdəki bircə elə puldur! – 

Çamadanı səkinin üstünə qoyub, faytonun yanına qayıdır. – Nə qədər verməliyəm? Nə-ə?! – Əli 

ilə dənizdə görünən iri sərnişin gəmisinə işarə edir. – Görürsən? Bu qədər pula mən bazardan 

paroxodla gələrdim. – Ovcunda saxladığı əzik-üzük əskinası ona uzadır. Artığı da sənin olsun... 

Nə var, nə üz-gözünü turşutmusan, limon-zadam səninçün? Başa düş, bu çamadanda nə 

apardığımı sənə deyə bilmərəm. Bilsəydin, lap havayı aparardın, üstəlik sevinərdin ki, canını 

yaxşı qurtarmısan! 

 

– Sən Allah, de! Verdiyin pulu da qaytarram. Kibrit alarsan özüvə – yarım qutu düşər, – faytonçu 



yuxarıdan-aşağı Əbülfəzi səsləyir. O isə saymazyana tərzdə əlini yelləyərək, çamadanı binanın 

giriş qapısına tərəf sürüyür. – Əh, demirsən, demə! Ancaq qumbara, bomba aparırsansa, özüvə 

qismət olsun! 

 

Kənardan bu söhbətə diqqətlə qulaq asan qollarına qırmızı bağlamış üç nəfər növbətçi patrul 



Əbülfəzə yaxınlaşırlar: 

 

– Vətəndaş! Vətəndaş! Çamadanı açın! 



 

– Vaxtım yoxdur, vaxtım yoxdur, – Əbülfəz tələsik cavab verib, əlindəki çamadanla cəld bloka 

soxulmaq istəyir. – Vacib işim var, sizə görə gecikə bilmərəm. – Elə bu vaxt dəstənin böyüyünü 

tanıyır və dərhal da özündən çıxır. – Bura bax, sən mənə nə vermisən, ala bilmirsən? Gah 

vağzalda ilişirsən, qohum-qardaş yanında biabır eləyirsən, gah da gündüzün günorta çağı axtarış 

aparmaq istəyirsən! 

 

Pah, məni axtaracaq! Bəlkə atam atova borcludur, xəbərim yoxdu? 



 

Nə yapışmısan yaxamdan! Əl çək məndən, get işinlə məşğul ol. 

 

Mədənlərdə, zavodlarda adam çatışmır. Səhərdən-axşamacan küçələri veyllənməkdən 



bezməmisən? Hələ üstəlik namuslu vətəndaşlara ilişirsən? 

 

– Milisə düşmək istəmirsənsə, çamadanı aç, – deyə növbətçi gözlərini bərəldib, əmr edir. 



 

– Hə, bax! Razı qaldın? – Çamadanı asıb soruşur. 

 

– Bu nədir belə? -Növbətçi çaşqın halda qaşlarını qaldırıb, çamadanın içinə baxır. – Bizə 



məlumdur ki, siz içində gizli yük olan çamadan gətirmisiz. Özünüz faytonçuya dediniz ki, sirri 

 

78

açmağa ixtiyarım yoxdur. Ancaq bizə – o, “bizə” sözünü xüsusi vurğu ilə tələffüz edir. – Bunun 



nə olduğunu deməlisiniz. İstəyirsiz, çəkilək bir qırağa, təklikdə deyin. 

 

– Siz ki, faytonçu deyilsiz, sizə deyərəm. Bu, kaustik sodadır, qətiyyən gizli bir şey deyil, əksinə 



faydalıdır. Müharibə başlayandan sonra ondan “ifşaedici” deyilən preparat buraxmağa 

başlayıblar. 

 

Sənəd-mənəd yoxlamağa ehtiyac qalmır, üçcə dəqiqənin içində namuslu adamı alverçidən, 



sabotajçıdan çox asanlıqla ayırmaq olur. 

 

Bu sözləri eşidəndə Əbülfəzlə patrulları dövrəyə almış işsizgücsüz küçə avaraları arasından iki 



nəfər ayrılıb, arxaya belə baxmadan tələsik əkilir. 

 

– Əmi, məni yoxla da, nolar, – deyə bir oğlan uşağı xahiş edir. 



 

– Preparat yalnız böyüklərə təsir edir, – Əbülfəz əda ilə cavab verir. – Namuslu adamlar üçün 

ziyansızdır, başqaları üçünsə, – bunu deyib, Əbülfəz patrulların böyüyünə mənalı bir nəzər salır, 

– bir az ziyanı var. Bax, məsələn, sən razı olarsan ki, səni yoxlayaq? Hə, bu meydan bu şeytan. 

 

– Məni yoxlamaq nəyə lazımdır? 



 

– Özün bilərsən. Könüllüdür. Əgər birisi nədənsə çəkinirsə, biz ona güzəşt edib yoxlamırıq, – 

Əbülfəz o biri patrullara göz vurur. 

 

– Gopa basma. Di tez ol, yoxla görək, – deyə patrulların böyüyü təkəbbürlə razılıq verir. Sonra 



da çamadanını götür, gedək şöbəyə. 

 

– Bu saat, o mənim əlimdə su içmək kimi bir şeydir! – Əbülfəz onu arxayınlaşdırır. – Cib 



dəsmalın var? 

 

Dəsmalı alıb bir oğlan uşağına verir: 



 

– Oğlum, qaç o dükanda dəsmalı islat. 

 

Sonra çamadanı açır, diqqətlə axtarıb, bir soda qəlpəsi tapır və onun hərəkətlərini narahatlıqla 



izləyən patrula yaxınlaşır. 

 

– Burda qorxulu bir şey yoxdur, – o, daha çox toplaşanlara müraciət edir. – İndi mən bu yoldaşın 



yaş alnında bir neçə xətt çəkəcəm. Əgər o, namuslu adamdırsa, alnı tərtəmiz qalacaq. Yox, 98 

əgər əksinədirsə, onda alnında üç hərf görünəcək: a, s, f. Yəni alverçi, sabotajçı, fərari. Hə, 

deməli, nə görünəcək? 

 

– Hərflər, – patrul itaətlə cavab verir. – Ancaq özünü incitmə, hərf-zad görünən deyil. Gopdur bu 



söhbətlərivün hamısı. 

 

Əbülfəzin qohumları eyvandan bu həngaməyə tamaşa edirlər. 



 

– Görəsən, Əbülfəz bu camaatı niyə başına yığıb? – deyə Kamilin atası heyrətlə soruşur. 

 

– Deyəsən, bu fırıldaq kiminsə alnına kaustik soda sürtür, – Kamil sakitcə cavab verir. 



 

– Sən tanıyırsan onu? – Lida soruşur. 



 

79

 



– Əlbəttə, dayımdır. – Kamil iyrənirmiş kimi üz-gözünü turşudur. 

 

– Nə qədər ki, kişinin dərisini yandırmayıb, gedim alım əlindən. 



 

– Baxın, yoldaşlar, cəmi iki dəqiqə keçib, ancaq hərflər artıq görünür. – Bir dəqiqə yarım qalıb. 

Diqqətlə baxın, görün indi nə olacaq, – Əbülfəz işini bərk tutub, – asta-asta camaatın arasında 

özünə yer eləyir, sonra da çamadanı qoltuğuna sıxıb, diqqəti cəlb etmədən bloka sivişib girir. 

 

Qaça-qaça pillələri enən Kamil Əbülfəzlə toqquşur. Onu itələyib çölə yüyürür. 



 

– Salam verərlər, kimyaçı yoldaş! – Əbülfəz hirslə onun ardınca çığırır. 

 

– Tez qaçın, üzünüzü yuyun. – Patrulun alnında Əbülfəzin yazdığı hərflər getdikcə daha da 



qızarır. – Alnınız yana bilər. Cəld olun! 

 

– Onu milisə aparmaq lazımdı, qoy əşyayi-dəlili də orada silib təmizləsin, – baxışlarını 



qaldırmağa cəsarət etməyən patrula, ittihamedici nəzərlərlə baxan kiçik patrul əmr edir. – 

Vətəndaş, məhbusun yanından çəkilin! 

 

– Uzaqdan eşidirdim söhbətinizi. Heç bir “ifşaedici”-zad yoxdur. Kaustik sodadır. Güclü 



qələvidir. Görürsüz, dərisini necə aşındırıb? Mən özüm kimyaçıyam, inanın, vallah, düz deyirəm. 

 

– Deməli, deyirsiz boş sözdür, hə?! – Patrul istehza ilə onun sözünü kəsir. – “İfşaedici” ilə 



yoxlayan kimi boynuna aldı ki, qənd alveri edir. Arvadı uşaq bağçasında yeməkxana müdiridir, 

o, bağçadan daşıyıb gətirir, bu da Kubinkada xırıd eləyir. 

 

İndi rəhbərliyi əlinə almış patrulun əvvəlki “böyüyü” gözlərini bərəldib, alnını qırışdırıb, nə 



barədəsə möhkəm fikrə getmişdi. 

 

Handan-hana soruşur: 



 

– Demək, deyirsiz ki, bu xüsusi yoxlama preparatı deyil? Kimyəvi, maddədir? 

 

Ətrafdakılar nəfəslərini belə dərmədən Kamilin cavabını gözləyirlər. 



 

Kamil təsdiq edir: 

 

– Elədir. Potaşa oxşayan maddədir. 



 

– Bəs hərflər? Bəs alnımdakı hərflər haradan peyda oldu?! 

 

– deyə alverçi-patrul hiyləgərcəsinə soruşur. – Vitrində görürəm də... ASD – üç hərfdir. 



Camaatın qabağında məni axmaq yerinə qoymayın. Onsuz da qanım gedib. Yox bir, potaşdan 

mən heç boşboş çərənləyirdim? 

 

Kamil üzünə zillənmiş baxışlarda açıq-aşkar bir inamsızlıq, bir rişxənd oxuyur. 



 

– Səhiyyə Nazirliyindən o yoldaş dedi ki, bu kau..., nə isə – sodanı lap təzə hazırlayıblar. Bir 

halda ki, kimyaçısız, yəqin bu günlərdə sizə də xəbəri gəlib çatar, – patrul əvvəlcə onu 

arxayınlaşdırıb, sonra da sabiq “rəhbərinə” sarı dönür. – Düş qabağıma! 

 


 

80

Kamil heç nə deməyib, çiynini çəkərək evə qayıdır. Qapıdan elə bir məqamda girir ki, Əbülfəz 



huş-guşla təxribatçıları tutması əhvalatını nəql edir. 

 

– Təsəvvür edirsiz? Təxribatçılar iki nəfərdi, özləri də silahlı, mənsə tək... 



 

– Bəxtləri gətirib ki, səndən də ikisi olmayıb. Elə hamımızın bəxti gətirib ki, mənim Əbülfəz 

dayımdan bütün dünyada bircə nüsxədir. 

 

Kamil bu sözləri qaşqabaqlı halda astanadan deyir. 



 

Əbülfəz özündən çıxır: 

 

– Nə demək istəyirsən? – Axı, nəyə görə hamınızın bəxti gətirib ki, məndən bircə dənədir? 



 

Anasının tənəli baxışlarını hiss edən Kamil dumanlı şəkildə izahat verir: 

 

– Ona görə bəxtimiz gətirib ki, sən çox nadir bir məxluqsan. 



 

Təxribatçıları da kaustik sodaynan tutursan? 

 

– E-eh... harada qaldım? – Əbülfəz çaşır. – Görürəm, sizə maraqlı deyil. Gəlin başqa şeydən 



danışaq. 

 

– Yox, yox, çox maraqlıdır, – deyə Lida dillənir. – Hə, deməli, onlar ikisi də silahlıdır, siz isə 



əliyalın... 

 

– Hə, onların ikisinində tapançası vardı. Mənim əlimdə isə... 



 

təkcə dəftər-kitab... 

 

– Bağışla, əvvəlini eşitmədim. Təxribatçıları harada görmüsən? 



 

Kitabxanada? 

 

Əbülfəz yersiz zarafatı qulaqardına vurub sözünə davam etdi: 



 

– Yük limanının yanında gördüm. Gözümün qabağında limanı partlatdılar. Baxıram tapançalara, 

sayıram görüm neçə güllə atacaqlar? 

 

Mən borcumu yerinə yetirməliyəm? Mütləq yetirməliyəm! 



 

Nəyin bahasına olursa-olsun! Nə gizlədim, birdən-birə cəsarət eləyib, hücuma keçə bilmədim, 

ancaq sonra ailəmizin şərəfini xatırlayıb, onların üstünə atıldım! Elə bil yuxuda vuruşurdum, bir 

də o vaxt ayıldım ki, tapançalar bir yandadır, təxribatçılar o biri yanda! Yəni ki, tapançalar 

əlimdədir, sahibləri də qabağımda. 

 

– Bəs kitabları neylədin? Onlara verdin saxlasınlar? 



 

– Görünüşləri necə idi? – Lida bu sualı verməklə Əbülfəzin diqqətini Kamildən yayındırır. 

 

Əbülfəz bir az fikirləşib cavab verir: 



 

 

81

– İkisi də cavandı. Biri lap kifir idi, ona baxanda o birisi adama oxşayırdı. Ancaq heç biri bir 



zibil deyildi. Şəxsən mən qızımı onlardan heç birinə ərə verməzdim. Heç diversant yox ey, lap 

kimyaçı olsalar da... 

 

– Sən heç öz qızını təhər-tövründən mənə oxşayan kimyaçıya da verməzsən, düz demirəm, 



Əbülfəz dayı? 

 

– İllah da kürəkən xasiyyətdən sənə oxşasa, vay mənim halıma. 



 

Yox, vermərəm, qızımın düşməni-zadı deyiləm ki... – Əbülfəz tam ciddiyyətlə cavab verir. 

 

Kamilin anası süfrə açır. Lida ona kömək etməkçün ayağa qalxır. 



 

Əbülfəz fürsətdən istifadə edib, pıçıltı ilə Kamilə deyir: “Min dəfə sənə demişəm ki, yad adam 

yanında mənə dayı demə.” – Eybi yox, indi düzəliş verərəm, – Kamil də bunu pıçıltı ilə deyib, 

sonra ucadan soruşur: – Yaxşı, sənin yerində başqası olsaydı, əvvəl-əvvəl rəhbərliyin 

təşəkküründən danışardı. Sən isə təvazökarlıq edirsən. Danışsana! 

 

– Hə, təşəkkür elədilər də, özü də necə! Ancaq mən o saat dedim ki, belə şeylərə ehtiyac yoxdur, 



mən öz borcumu yerinə yetirmişəm. Sözümə baxan kimdi, hökumət təltifinə layiq gördülər. 

 

Bu günlərdə təntənəli surətdə təqdim edəcəklər. 



 

– Bir dəqiqə dayanın, zəhmət olmasa! – Kamilin atası küçədə səsgücləndirici ilə verilən hansısa 

elanı eşitməyə çalışır. – Nəsə məlumat verirlər. Radionu aç, oğlum. 

 

Levitan “Sovinformbüro”nun məlumatını oxuyur: “Qoşunlarımız inadlı döyüşlərdən sonra 



Rostovu tərk etmişlər...” Araya sükut çökür. Ananın gözləri yaşarır. 

 

– Polad axırıncı məktubunu Rostovdan yazmışdı. 



 

– Orada yolüstü dayanmışdılar, – deyə Kamil astadan düzəliş verir. – Srağagün onun məktubunu 


Yüklə 3,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   72




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin