SiNDİRİm sistemi hastaliklari

RESPİRATORİK ASİDOZİS

Organizmada solunum sistemi bozuklukları sonrasında kan gazlarından CO₂’in vücuttan atılımı engellenir ve vücutta CO₂ birikimi oluşur. Bu birikimden sonra ortaya çıkan duruma “respiratorik asidozis” denir.

Etiyoloji: Pnömoni, şiddetli pulmoner anfizem, solunum merkezinin hasarı, akut kalp yetmezliği, yeni doğanlarda doğumun güç olması veya uzun sürmesi, perifer kan dolaşım yetmezlikleri, havasız kalma, böbrek bozuklukları da asit iyonların idrarla atılmayıp kanda birikmesi, metabolik alkalozis olaylarının sağaltımında fazla miktarda asitleştirici ilaçların verilmesi respiratorik asidozise neden olur.

Patogenez: Dokularda üretilen CO₂’i taşımak için bir mekanizma vardır. Bu mekanizma; pCO₂-HCO₃^- sisteminde, eritrositlerin hemoglobine H⁺ transferiyle, plazmanın CO₂’i absorbe etme kapasitesini artıran, kimyasal bir mekanizmadır. Eritrositlerde oluşan HCO₃^- iyonları, Cl iyonları ile yer değiştirerek dışarı diffüz olur. Eritrositlerden salınmış H⁺ (akciğerlerden normal solunumla atılması için), CO₂ ve H₂O’ya ayrışan H₂CO₃ oluşturmak üzere plazma HCO₃^- ile birleşir. Bu mekanizma kanda pCO₂ artışıyla birlikte HCO₃^- artışına ve kan pH’sının en az şekilde düşmesine yol açar.

Semptomlar: Organizmada pH’nın 7.4’ün altına düşmesi kısa sürede tolere edilebilir. Tolere edilemeyen durumlarda dolaşım sistemi etkilenir ve kalp vurumları ve nabız sayıları artar, kanda CO₂’in artması solunum sayısının artışına ve solunum derinleşmesine neden olur.

Tedavi: Öncelikle alveoler ventilasyonu artırmak gereklidir. Ayrıca etiyolojide rol oynayan primer hastalığın sağaltımı yapılır. Havasız kalma durumlarında hayvan havadar bir yere alınmalı ve trakea tüple solunum rahatlatılmalıdır. Respiratorik asidoziste NaHCO₃^- solüsyonu ile tedavide başarı şansı yoktur. Hastada yetersiz ventilasyon ve hipokseminin düzeltilmesi asit-baz dengesinin düzeltilmesi için yeterlidir.