GENETIKA HAqIDA umumIY mA’LumOT
Genetika asoslari
VI
BO‘LIm
47 §. Genetikaning rivojlanish tarixi
VII bob
GENETIKA ASOSLARI
Genetika yunoncha “genetikos” so‘zidan olingan bo‘lib, “tug‘i-
lish, kelib chiqish” degan ma’noni anglatadi. Genetika atamasi
fanga 1906- yilda angliyalik olim V.Bеtson tomonidan kiritilgan.
Genetika — organizmlarning ikki xususiyati: irsiyat va o‘zgaruv-
chanligini o‘rganadi.
Irsiyat
— tirik organizmlarning o‘ziga
xos belgi va xususiyat-
larini kelgusi avlodlarga qoldirish, ya’ni
nasldan-naslga berish
xossasidir.
Irsiyat tufayli tur doirasidagi hamma individlar o‘xshash bo‘la-
di. Irsiyat hayvonlar, o‘simliklar va mikroorganizmlarga tur, zot,
nav, shtammning xarakterli belgilarini
avloddan avlodga saqlab
berish uchun imkon beradi.
O‘zgaruvchanlik
– organizmlarning yangi belgilari va xusu-
siyatlarini namoyon etish qobiliyatidir. o‘zgaruvchanlik
tufayli tur
doirasidagi individlar bir-biridan farq qiladi. Demak, irsiyat bilan
o‘zgaruvchanlik organizmning bir-biriga qarama-qarshi, ammo
o‘zaro bog‘langan xossalaridir. Irsiyat
tufayli turning bir xilligi
saqlanib borsa, o‘zgaruvchanlik turni aksincha, har xil qilib qo‘ya-
di. Bir tur individlari o‘rtasidagi tafovutlar
organizm genotipining
o‘zgarishiga bog‘liq bo‘lishi mumkin. o‘zgaruvchanlik tashqi sha-
roitlar bilan ham belgilanadi.
http:eduportal.uz
128
genetika haqida umumiy ma’lumot
VI Bo‘LIM
Genetika fani organizmlarda ularning belgi va xususiyatlari-
ning nasldan-naslga berilishini ta’min
etuvchi
“gen”
deb ataluvchi
irsiy birlik mavjudligini isbot etadi. organizmdagi genlar
kelgusi
avlodlarga ko‘payish orqali beriladi. Ma’lum bir organizmlarning
barcha genlarining yig‘indisi
Dostları ilə paylaş: 
