Sitologiya va
Yüklə 4,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
birlamchi tuzilishi
deb ata- ladi. Birlamchi tuzilishda aminokislotalar o‘zaro peptid bog‘i orqali birikkan bo‘ladi. Polipeptid zanjiri ko‘pincha to‘liq va qisman spiral bo‘lib buraladi. Bu oqsilning ikkilamchi tuzilishidir. Bunda ami- nokislota radikallari spiral tashqarisida qoladi. Spiral o‘ramlari zich bo‘lib joylashadi. Bir marta buralgan spiralda turgan Nh-guruh lari bilan qo‘shni o‘ramdagi Co-guruhi o‘rtasida vodo rod bog‘lari hosil bo‘ladi. Vodorod bog‘lari kovalent bog‘larga qa raganda ancha bo‘sh, lekin ular juda ko‘p takrorlanadi, shu sababli mustahkam bog‘ hosil qiladi. Ikkilamchi tuzilishli oqsillarga keratin, kollagen mi- sol bo‘la oladi. Polipeptid spirali yana taxlanib boradi. u har bir oqsilda ma’lum ravishda, o‘ziga xos tarzda o‘raladi. Natijada uchlam- chi tuzilishi deb ataladigan shakl vujudga keladi. Aminokislota radikallari orasida vujudga keladigan gidrofob bog‘lar uchlamchi http:eduportal.uz 68 HAYOTIY JARAYONLARNING KIMYOVIY ASOSLARI III BO‘LIM tuzilishni saqlab turadi. uchlamchi tuzilishli oqsilga mushak oqsi- li — mioglobin misoldir. Ikkilamchi va uchlamchi tuzilishlar hosil bo‘lishida vodorod, ionli, disulfid, gidrofob bog‘lar muhim rol o‘ynay - di. oqsilning to‘rtlamchi tuzilishi — b i r necha polipeptid zan- jiridan tuzilgan murakkab oqsillarda kuzatiladi. Bu zanjirlar gidro- fob, ionli, vodorod bog‘lar orqali birikkan. Muhit sharoitiga qarab bu bo‘laklar qo‘shilib (assotsatsiya) yoki ajralishib (dissotsa tsiya) tura- di. Bunga gemoglobin misol bo‘ladi (64- betdagi 21- rasm). 1. oqsil boshqa polimerlar kraxmaldan qanday farq qiladi? 2. Aminokislotalarning kattaligi o‘rtacha qancha bo‘ladi? 3. oqsil tuzilishlari qanday xillarga ajratiladi? 4. Ikkilamchi va uchlamchi tuzilishlarni vujudga kelishida qaysi bog‘lar muhim ahamiyatga ega? Quyida berilgan aminokislotalar qanday guruhlarga mansubligini juftlab ko‘rsating. 1 Glitsin, alanin А Dikarbon kislotalar 2 Aspartat, asparagin B Iminokislotalar 3 Lizin, arginin D Monoaminokarbon kislotalar 4 Fenilalanin, tirozin e Aromatik aminokislotalar 5 Gistidin, triptofan F Geterosiklik aminokislotalar 6 Prolin, oksiprolin h Diaminokislotalar 1- 2- 3- 4- 5- 6- Yüklə 4,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|