Siyasi. İDeolojiler

Anthony Giddens (1938-....)
Ingiliz sosyal ve siyasal kuramcı. Giddens, 1997-2003 yılları arasında London School of Eco- 
nomics'in yöneticisiydi. Sıklıkla "Tony Blair'ın gurusu" olarak atıf yapılan Giddens, İngiltere ve 
başka yerlerdeki yeni bir sosyal demokrat gündemin gelişmesi üzerinde önemli bir etkiye 
sahip olmuştur.
Bir sosyal kuramcı olarak Giddens'ın önemi onun, New Rules of Sociological Method (Sosyo­
lojik Yöntemin Yeni Kuralları, 1976) ve geleneksel yapı ve ajan ikiliğini aşmayı denediği The 
Constitution of Society (Toplumun Kuruluşu, 1984) gibi çalışmalarda geliştirdiği yapılanma kuramıyla kalıcı hâle 
geldi. Beyond Left and Right (Sağ ve Solun Ötesinde, 1994), The Third Way (Üçüncü Yol, 1998), The Runaway World 
(Elimizden Kaçıp Giden Dünya, 1999) ve The Third Way and Its Critics (Üçüncü Yol ve Eleştirileri, 2000)'nin de içinde 
yer aldığı daha sonraki çalışmalarında Giddens; küreselleşme, gelenekselleşmeden uzaklaşma ve (karşılıklılık ve 
karşılıklı bağımlılık gibi) sosyal dönüşümsellikteki artış gibi gelişmeleri dikkate alarak, geç modernliğin gelişimi 
ışığında sosyal demokrasiyi yeniden modellemeye çalışmıştır.
bağımlılık ve karşılıklılıktan oluşan bir bağlamda işlem yaptıklarını vurgulayan sözde “yeni” bir bi­
reyciliğe dayandırılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında hem sosyal demokrasi hem de neo-liberalizm 
sorumluluklar ekonomik ve sahiplik haklan -genişletilmeksizin artırılmış haklara sosyal ve refah 
haklarına- sahip oldukları için mahkûm edilebilir. Bu yüzden üçüncü yol siyaseti, toplumdaki “so­
rumluluk açığı”nı gidermeye uğraşmaktadır.
Üçüncüsü, üçüncü yolun destekçileri, sosyalizmin toplumla ilgili çatışma fikrinin aksine, top­
luma ilişkin bir uzlaşma fikrini kabul etme eğilimindedir. Bu, örneğin, toplumun bütün üyelerini 
birbirine bağlayan bağları vurgulayan, ve sınıf farklılıkları ile İktisadî eşitsizlikleri göz ardı eden veya 
gizleyen topluluk eğiliminde aşikârdır. Aynı şekilde bir “bilgiyle hareket ettirilen ekonomi” fikri, 
maddî ödüllerin artık yapısal eşitsizlikler temelinde dağıtılmadığını aksine bugün, işle ilgili yetenek­
lerin toplumdaki hızlı dağılımına daha yakından denk düştüğünü ileri sürer. Bir uzlaşma inancı ve 
sosyal uyum, geleneksel ahlâkî ve ideolojik düşünmenin ya o/ya bu yaklaşımını reddeden ve nere­
deyse ikili olmayan bir dünya görüşüne denk düşen şeyi öneren üçüncü yolun değer sisteminde de 
görülür. Bu yüzden üçüncü yolcu siyasetçiler, tipik olarak, girişimi 
ve
hakkaniyeti, kişisel fırsat 
ve
gü­
venliği, özgüveni 
ve
karşılıklı bağımlılığı, vb. kabul ederler. Bu, üçüncü yolun -A nthony Giddens’ın 
(1 9 9 4 ) iddia ettiği g ibi- “sağ ve solun ötesi’ ne geçtiğini gösterebilirken; ayrıca üçüncü yolun, en iyi 
ihtimâlle muğlâk ve en kötü ihtimâlle tamamen tutarsız olduğu eleştirisine de kapı aralamaktadır.
Dördüncüsü, üçüncü yol, geleneksel sosyalist geleneğin eşitliğe bağlılığının yerine sosyal 
içer(il)meyle/kapsa(n)mayla ilgili bir ilgiyi ikame etmiştir. Bu, fırsat ve meritokrasi gibi liberal fi­
kirlere yapılan vurguda açıkça görülür. Bu yüzden eşitlikçilik, fırsat eşitliğine inanç veya “kazanç 
temelli eşitlikçilik” -yani bireylerin potansiyellerini gerçekleştirmelerine imkân sağlayan aktif var­
lıklara ve fırsatlara ulaşma hakkı- düzeyinde ele alınmaktadır. Böylece üçüncü yolun refah reformu 
için önerileri tipik olarak hem “kendi ayakları üzerinde durma” üzerindeki neo-liberal vurguya hem

---

Sosyalizm İçindeki Gerilimler (2) [Üçüncü Yol - Sosyal Demokrasi]