Siyasi. İDeolojiler

M ilita n lık
Dinî fundamentalistler, geleneksel, devlet merkezli bir siyasî görüşü benimserken farklı bir siyasî 
eylem tarzını izlemişlerdir: Enerjik, militan ve bazen de şiddet içeren bir siyasî eylem tarzı. Funda­
mentalistler kendilerini militan olarak görmekten memnuniyet duyarlar, çünkü militanlık çatışma 
içindeki kişinin coşkunluk ve tutkusunu ima eder. Militanlık nereden geliyor ve onun yansımaları 
nelerdir? Fundamentalist militanlık çeşitli kaynaklardan ortaya çıkmıştır. İlk olarak, din hususundaki 
çatışmaların yoğun olma eğilimi vardır, çünkü din, temel değer ve inançlarla uğraşır. Din adına hare­
ket edenler, inandıklarının İlâhî temelli olmasından ilham alırlar; bu da, bütün diğer görüşlerin önüne 
geçer. Tarih boyunca neden bu kadar çok din savaşlarının olduğu da belki böylece açıklanmış olur.
İkinci bir faktör ise fundamentalizmin bir siyasî kimlik şekli olmasıdır: İnsanlara kim oldukları­
nı tanımlamaya yardım eder ve kolektif bir kimlik kazandırır. İster sosyal, millî, ırksal temelli isterse 
dinî ayrım temelli olsun, bütün siyasî kimlik şekilleri, “onlar” ve “ biz” arasındaki, “grup dışı” ve “grup 
içi” arasındaki ayrımcılıklara dayalı olma eğilimindedir. Elbette dinî fundamentalizm, düşman ve 
“öteki” olanın varlığı ile ilişkilendirilir, böylece yoğun bir kolektif kimlik yaratmaya ve kendisinin 
muhalif ve çatışmacı özelliği güçlendirmeye hizmet eder. Bu “şeytanîleştirilmiş öteki”, sekülarizm 
ve müsahamakârlıktan düşman dinlere, Batılılaşmaya, A B D ’ye, Marksizme ve emperyalizme kadar 
uzanan çeşitli kisvelere, bürünebilir. Üçüncü bir faktör ise fundamentalistlerin manik bir dünya g ö ­
rüşüne sahip olmalarıdır, buna göre aydınlık ve karanlık veya iyi ve kötü arasındaki çatışma vurgu­
lanmalıdır. Tanrı iradesi sonucu hareket eden seçilmiş insanlar “ biz” isek “onlar” sadece görüş ayrılı­
ğı olan insanlar değil aynı zamanda Tanrının dünyadaki amaçlarını engellemeye çalışan varlıklardır 
ve “karanlık güçleri” temsil etmekten başka bir şey yapmazlar. Fundamentalistler için siyasî çatışma, 
bir savaş veya çarpışmadır ve sonunda ya inananlar ya da kâfirler hâkim olmalıdır.
Militanlığın sonuçlarından biri, yasadışı, anayasa karşıtı siyasî eyleme girmeye hazır olma 
durumudur. Yine de Tanrının yasası insan yasasından önce gelmesine rağmen fundamentalistler, 
İkincisini göz ardı etmezler, örneğin Yeni Hıristiyan Sağı yasa ve düzeni açıkça destekler. Ancak 
en çelişkili konu, fundamentalist şiddet kullanımıdır. Fundamentalist tepki, genelde barışçıl ve

---

Terörizm 
[Terrorism]
a