Siyasi. İDeolojiler

John Stuart Mill (1806-1873)
İngiliz filozof, iktisatçı ve siyasetçi. Mili, babası olan faydacı teorisyen Jam es Mili tarafından 
yoğun ve katı bir eğitime tâbi tutuldu. Bu durum, onun 20 yaşında zihinsel olarak çökmesi­
ne yol açtı. Mill, 
London Review
dergisini kurdu, basımını üstlendi ve 1865'ten 1881'e kadar 
Westminster milletvekilliği yaptı.
Mill'in çeşitlilik barındıran karmaşık eseri, liberalizmin gelişiminde hayatî rol oynadı. Çünkü 
bu eser, birçok açıdan klasik ve modern teoriler arasında bir köprü oluşturdu. Mill'in, kolektif 
eğilimlere ve geleneklere karşı takındığı muhalif tavır, 19. Yüzyıl'daki hâkim ilkelerde derinlere kök salmıştı. Ancak 
onun, "bireyselliğe"adanmada kendisini dışa vuran, bireysel hayatın niteliğine yaptığı vurgu, aynı şekilde kadınlara 
oy hakkı, daha sonra da işçi kooperatifleri gibi davalara duyduğu sempati, 20. Yüzyılin iple çektiği gelişmelerdi. 
Mill'in başlıca eserleri arasında, 
On Liberty
(Hürriyet Üstüne,
1859), 
Considerations on Representative Government 
(Temsili Hükümet Üzerine Düşünceler,
1861) ve 
The Subjection o f Women (Kadınların Tebaalaştırılması,
1869) vardır.
deleri kullanma hakları olduğunu savunabilirler. Birey kendi beden ve ruhu üzerinde egemen olsa 
da; herkes, tüm diğer bireylerin eşit özgürlük hakkından yararlanmaları gerçeğine saygı duymak 
zorundadırlar. Bu anlayış, herkes için eşit özgürlükle tutarlı olmak kaydıyla, herkesin, mümkün 
olan en geniş ölçüde özgürlük hakkı olduğu ilkesi çerçevesinde, çağdaş liberal Jo h n Rawls (bkz. s. 
7 4 ) tarafından dile getirilmiştir.
Liberaller, özgürlüğün değeri hususunda hemfikir olsalar da, birey için “özgür” olmanın ne 
demek olduğu konusunda her zaman aynı görüşü paylaşmazlar. İngiliz düşünce tarihçisi Isaiah 
Berlin, (1 9 0 9 -1 9 9 7 ) Two Concepts o f Liberty ( İki Özgürlük Kavram ı, [1958] 19 6 9 ) adlı eserinde, 
“negatif” özgürlük teorisiyle, “pozitif” özgürlük teorisini birbirinden ayırmıştır. Erken dönem veya 
klasik liberaller özgürlüğün, kişinin kendi başına bırakılmasına, müdahaleden bağımsız ve tercih 
ettikleri şekilde hareket etme becerilerine dayalı olduğuna inanırlar. Bu özgürlük kavramlaştırması 
“negatiftir”; yani, birey üzerinde dışsal bir kısıtlama veya zorlamanın olmadığı zaman söz konu­
su olabilir. M odern liberaller ise daha “pozitif” bir özgürlük kavramlaştırmasım benimserler. Bu, 
Berlin tarafından kişinin kendisinin efendisi olma becerisi, özerk olma olarak tanımlanır. Kişinin 
kendisinin efendisi olması, bireyin, beceri ve yeteneklerini geliştirebilmesini, anlayışını genişlet­
mesini ve potansiyelini kullandığı için de memnuniyet duymasını gerektirir. Ö rneğin J. S. M ille 
göre özgürlük, salt dış baskılardan âzade olmaktan çok daha fazla bir şeydir: Özgürlük, gelişme 
ve nihaî olarak da kendini gerçekleştirmeyi başarmak üzere İnsanî kapasiteyi gerektirir. Farklı öz­
gürlük kavramlaştırmaları, liberalizm içinde sadece akademik tartışmaları tahrik etmekle kalmaz; 
liberallerin, bireyle devlet arasındaki ilişkiye ait farklı görüşleri benimsemelerine de yol açar.

---