Siyasi. İDeolojiler

P ra g m a tik M uhafazakârlık
Liberteryen M u h afazakârlık
Pragmatik
ideolojik
Gelenekçilik
Köktencilik
Sosyal ödev
Bencillik
Organik toplum
Atomist bireycilik
Hiyerarşi
Liyakat
Paternalizm
Kişisel çaba
Ahlâkî sorumluluk
İktisadî haklar
Doğal düzen
Piyasa düzeni
"Orta yol"ekonomisi
“Laissez-faire"
 ekonomisi
Sınırlı refahçı anlayış
Anti-refahçı anlayış
ekonomisine verdiği destek ile yaptığı geleneksel sosyal düzen savunusu arasında herhangi bir çelişki 
görmez. Çünkü o, 18. Yüzyıl sonu itibariyle İngiltere’deki geleneksel düzenin feodal niteliğinin sona 
erdiğini ve bunun yerine kapitalist bir nitelik kazandığını belirtir. Bundan dolayı, monarşi ve kilise 
için söz konusu olduğu gibi kapitalist serbest piyasa da gelenek zemininde savunulabilir.
Ancak liberteryen muhafazakârlar, tutarlı liberal değildirler. İktisadî bireyciliği ve “yönetimi, iş 
dünyasının arkasından çekmeyi” savunurlar ama bu bireysel özgürlük ilkesini sosyal hayatın diğer 
boyutlarına doğru genişletme taraftarı değildirler. Richard Cobden (1 8 0 4 -1 8 6 5 ) ve John Stuart 
Mill (bkz. s. 4 6 ) gibi erken dönem liberalleri, sadece İktisadî değil, sosyal ve ahlâkî sorumluluğu 
da bireyin ellerine terk etmeye hazırlıklıdırlar. Hayek’in (bkz. s. 105) The Constitution o f Liberty 
( Özgürlüğün Anayasası,
I9 6 0 ) adlı eserinde de vurguladığı gibi liberalizm, diğer insanları tehdit 
edecek bir tutuma dönüşmediği sürece ahlâkî kararların bireye bırakılması gerektiğini vurgulaması 
açısından hem sosyalizm hem de muhafazakârlıktan ayrılır. Bundan dolayı birey, mümkün olan 
en az düzeyde devletin rehberliğine muhtaçtır. Muhafazakârlar hatta liberteryen muhafazakârlar, 
insan doğasına ilişkin daha kötümser bir görüşe sahiptirler. Kamu düzenini muhafaza etmek ve 
otoriteye saygıyı teminat altına almak üzere güçlü bir devlete ihtiyaç vardır. Aslında bazı açılardan 
liberteryen muhafazakârlar, sosyal düzenin güvenliğini taahhüt etmeleri dolayısıyla serbest piyasa 
teorilerini benimserler. Liberaller, piyasa ekonomisinin bireysel özgürlük ve tercih özgürlüğünü 
koruduğunu düşünürken muhafazakârlar zaman zaman piyasayı sosyal disiplin aracı olarak be­
nimserler. Piyasa güçleri, İktisadî ve sosyal faaliyetleri düzenler ve denetim altında tutar. Örneğin 
piyasa güçleri, işsizlik tehdidi ile işçileri yüksek ücret artışı taleplerinden vazgeçirir. Piyasa, kendi 
başına sosyal istikrarı sürdürmenin bir aracı olarak görülebilir ve daha görünür nitelikteki birtakım 
zorlayıcı güçlerle beraber işler: Polis ve mahkemeler. Bazı muhafazakârlar piyasa kapitalizminin

---

sonu gelmez yeniliklere, soluksuz rekabete ve sosyal bütünlüğü tepe taklak edecek birtakım so­
nuçlara yol açacağı korkusunu taşırlar. Bazı başka muhafazakârlar ise piyasa kapitalizminin siyasal 
otoritenin yönlendirici elinden çok, gayrişahsî “doğal yasalar”ın sürdürebileceği bir “piyasa düze­
ni” kurabileceği inancını taşırlar.