Şöbə: Humanitar ixtisaslar İxtisas: Kitabxana işi Qrup: 022a kurs: II

Retrospektiv biblioqrafiya

Biblioqrafiyanın cari. rcuospektiv vn pcrspcktiv biblioqrafiyaya aynlması cimi-lncrühi nöqtcyi-nnznrdnn oiduqca nhnmiyyətlidir. Bu bölgünün nsasında funksional-mnqsnd vn xronoloji (vaxt) niamnt duruı Cari biblio'v; iya ycni mcydana gninn snnndlnr haqqında ardıcıl mn lumat vcrmnk (vn onlarm biblioqıai'ik qiyranllnndirilmnsi; funksiyasını ycrinn yctirir, daha doğrusu, tnlnbatçılara ö/, sa'ınlnrindn snnnd axınını daim i/b m n k vn bu axm da hnı ı : . ı istiqamntlnnmnk imkanı yaradır. Bu vnzilb xiisusiyynti ri biblioqral'ik informasiyanın dolğunluğuna vn operalh yinn, snnndin ıncydaııa golrnnsi i b inibrmasiyanm ç;ıttlırılınası arasındakı fasibnin minirnuma endirilrnnsinn sn’y göstnrilmnsini t.nlnb edir. Biblioqıafik informasiyada caniık onun tninbalçıya qısa vaxt nrzində vn ardıcıl çaldırılınası ib ölçüliir. Cari hiblioqralik informasiya dövri hihlioqrafik nnşrlnr Ibrmasında vn ya fnrdi biblioqrafik xidmn: (mnsolnn, İSY sistemi iizrn) üsulları ib hnyata keçirib biinı.
Retrospektiv biblioqraflya (rctrospcktiv - «keçmişn nəz.nr» demnkdir) iki nsas vn/ilbni yerinn yclirir: a) miinyynn vaxt nrzindn snnnd axmının inki.şalinı yckunlaşdırır; b) biblioqnıfik xidmnt vn ci/,-ö/,ünn xidınnt zamanı toplanmı.ş snnnd kiitbsindn rctrospektiv axtaı ı,şı tn'ınin ea'ir. Yckunlaşdırıcı xarakteıii rctrospcktiv biblioqrafik nsnrbr hntnişn dnqiq vn biı qayda olaraq, münyynn ,şnkildn nsasnandırılını.ş uçot dövriinn m alikdirbr. Bu dövr böyük vn ya nisbntnn kiçik ola bilnr, lakin o, hnmi.şn nsniurn Ibrmada (mnsnlnn, «A/nrbaycan dc>vri mntbuatı. !S32-1920») vn ya mnzmunda (mnsnlnn, «Aznrbaycan ta b. 1920-196!» biblioqrafik gösloricisi) snnnd axmının r ’.şafı tarixinin tndqiqindn mühüm nhnıniyynt kn.sb cdir. / .. ı çnkilnn biblioqrafik vnsaitlnrdn uçot diwrünün yuxarı nnidi oniann tnrtib olunması vaxtı iln miinyynnbşciirilii', yn'ııi nhatnlik dövriinün ardıcıllığına riaynt olurıur Snnnd axmının miinyynn dövr ,ın dolğun biblioqralik qcydi iln o dcWriin snnnd m nhsui-nun inki.şah vn/.jyyntinin clıni cnhntdnıı işlnnmi.ş hnqiqi rnrn/nmsi yaradılmı.ş 99 olur. Bu zaman bütün təsadüfi, az əhəmiyyətli, elmi və təcrübi maraq oyatmayan materiallar süzgəcdən keçirilir və bununla bərabər zəruri, mühüm, tıəmin dövrün mədəniyyətini nəzərə çarpacaq dərəcədə zənginləşdirmiş olan heç bir şey kənarda qalmır. Belə biblioqrafik əsərin yaradılm ası materialın m eydana çıxarılması, qiymətləndirilməsi və seçilməsi, elmi sistemləşdirilməsi sahəsində ciddi axtarışlar və dərin tədqiqat işi aparılmasını tələb edir. liu cür daha əsaslı biblioqrafik əsərin meydana gəlməsi biblioqrafiyamn tarıxində nəzərə çarpacaq iz buraxan böyük bir hadisədir. Vaxt keçdikcə belə biblioqrafik əsarlərin ozləri milli m ə’nəvi dəyərlərin m araqlı abidələrinə çevrilir. Yckunlaşdırıcı xarakterli retrospektiv biblioqrafik vəsaitlərin qarşısma qoyulan əsas tələblər uçot dövrünün əsaslandırılmasından, biblioqrafiyalaşdırılan materialın elmi səliqə ilə və dəqiq sistemləşdirilmosindən, işlənməsindən, məqsəd və oxucu istiqaməti arasındakı uyğunluğu nəzorə almaqdan ibarətdir. Biitün bunlar hər cür formal (ədəbiyyatın tipləri, dili, ərazi sərhodi və s.) m əhdudlaşdır-m aların və materialları seçmə prinsiplərinir. inandırıcı olmasını tə’min edir. Retrospektiv axtarış birinci növbədə məhz onun üçün nəzərdə tutulan, müəyyən sənəd fondunu maksimum dolğunluqla əks eldirərı biblioqrafik vəsaitlərlə (kataloqlarla) tə’min edilir. Burada əsasən təsvirin dolğunluğu, dəqiqliyi, müxtəlif formal və məzmun əlamətləri üzrə çoxbaxımlı axtarışı tə’min edən yetkin vasitələr sisterninin mövcudluğu tələb olunur. K itabxana kataloqları və y.-ı bir sıra kitabxananın fonduna dair birləşmiş kataloqlar bu cür mənbələrə səciyyəvi misal ola bilər. Burada uçot dövrü əks olunan fondun xronoloji ohatoliyi ilə əlaqədardır. XIX əsrin axırı və XX əsrin əvvəllərində Bakıda çap o.unmuş kitabxana kataloqları da bu cəhətdən səciyyəvidir.

10.